نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 274
(وَ
أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ) اين
جمله نيز دلالت دارد بر آنچه گفتيم، زيرا رستگارى را بطور انحصار و بنحو استقرار
براى يك طايفه اثبات مىكند.
(يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ ...) از ظاهر
سياق برمىآيد كه رحمت و رضوان و جنتى كه مىشمارد، بيان همان رستگارى است كه در
آيه قبلى بود، و در اين آيه بطور تفصيل و به زبان بشارت و نويد آمده است.
پس معناى آيه
اين مىشود كه: خداى تعالى اين مؤمنين را به رحمتى از خود كه از بزرگى قابل
اندازهگيرى نيست و رضوانى مانند آن و بهشتهايى كه در آنها نعمتهاى پايدار هست، و
بهيچ وجه از بين نمىرود، و خود اينان هم بدون اجل و تعيين مدت جاودانه در آنها
خواهند بود بشارت مىدهد.
و چون مقام،
مقام تعجب و استبعاد بود كه چطور چنين بشارتى بى سابقه كه در نعمتهاى دنيوى مانندى
برايش ديده نشده صورت خواهد گرفت، لذا براى رفع اين تعجب و استبعاد اضافه كرد:(إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ).
و ان شاء
اللَّه بزودى در جاى مناسبى بحثى در توضيح معناى رحمت و رضوان خداى تعالى ايراد
خواهد شد، هم چنان كه در گذشته بحثهايى در اين زمينه ذكر شد.
[سبب نهى
از دوستى پدران و برادران كافر، مداخله آنان در امور مؤمنين و تحريك ايشان به
وسيله آنان مىباشد]
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَكُمْ وَ إِخْوانَكُمْ
أَوْلِياءَ ...) اين آيه از دوستى كفار نهى مىكند، هر چند كه كفار پدران
و برادران مؤمنين باشند. و سر آنهم روشن است براى اينكه ملاك دوستى نكردن با كفار
يك ملاك عمومى است، و لذا در آيه بعدى غير پدر و برادر را هم مشمول اين حكم كرده
است. چيزى كه هست ظاهر آيه مورد بحث نهى از اين دوستى است در صورتى كه پدران و
برادران كفر را بر ايمان ترجيح دهند.
و اگر از
ميان همه خويشاوندان تنها پدران و برادران را اسم برد، و از زن و فرزند چيزى نگفت،
با اينكه اين دو طائفه و مخصوصا دومى يعنى فرزندان مانند پدران و برادران در نظر
پدرهايشان محبوبند، براى اين است كه دوستى و تولى، شخص محبوب را وادار مىكند به
اينكه در امور دوستدارش مداخله و در بعضى شؤون حياتى او تصرف كند، و بخاطر همين
محذور بوده كه خداوند از دوستى كفار نهى كرده، و خواسته است كه كفار در امور داخلى
مؤمنين مداخله ننموده و بتدريج در دل آنان رخنه نكنند، و در نتيجه مؤمنين را از
قيام عليه آنان باز ندارند.
و اما زن و
فرزند، چنين خطرى در باره آن توقع نمىرود، زيرا معمولا در كار پدران و
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 274