نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 189
عقد بردارى ميان
مهاجرين و انصار اجرا مىكرد، و تا مدتى از يكديگر ارث مىبردند تا آنكه بعدها نسخ
شد.
(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يُهاجِرُوا ...) معناى اين آيه روشن
است. اين آيه ولايت را در ميان مؤمنين مهاجرين و انصار و ميان مؤمنينى كه مهاجرت
نكردند نفى مىكند، و مىفرمايد: ميان دسته اول و دسته دوم هيچ قسم ولايتى نيست جز
ولايت نصرت، اگر دسته دوم از شما يارى طلبيدند ياريشان بكنيد، ولى بشرطى كه با
قومى سر جنگ داشته باشند كه بين شما و آن قوم عهد و پيمانى نباشد.
[دوستى با
كفار، انتشار سيره و روش آنان در ميان مسلمين و در نتيجه فتنه و فساد در پى دارد]
(وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ) يعنى كفار ولايتشان
در ميان خودشان است و به اهل ايمان تجاوز نمىكند، پس مؤمنين نمىتوانند آنان را
دوست بدارند، و اين معنا از اينجا استفاده مىشود كه جمله(بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ) مانند جمله(أُولئِكَ
بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ) كه در باره مؤمنين فرمود جملهايست انشايى و
امرى، به صورت جملهاى خبرى. و در حقيقت در اين جمله ولايت كفار را در ميان
خودشان، جعل مىكند و در باره اين تعبير بحسب عقل هيچ احتمالى نمىرود جز همين كه
گفتيم: مىخواهد سرايت و تجاوز ولايت كفار را بر مؤمنين نفى كند و بفرمايد اهل
ايمان نبايد آنان را دوست بدارند.
(إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَ فَسادٌ كَبِيرٌ) اين جمله
اشاره است به مصلحت تشريع ولايت به آن نحوى كه تشريع فرمود، چون بطور كلى ولايت و
دوست داشتن يكديگر از امورى است كه هيچ جامعهاى از جوامع بشرى و مخصوصا جوامع
اسلامى كه بر اساس پيروى حق و گسترش عدالت الهى تاسيس مىشود از آن خالى نيست، و
معلوم است كه دوستى كفار كه دشمن چنين جامعهاى هستند موجب مىشود افراد اجتماع با
آنان خلط و آميزش پيدا كنند. و اخلاق و عقايد كفار در بين ايشان رخنه يابد، و در
نتيجه سيره و روش اسلامى كه مبنايش حق است بوسيله سيره و روش كفر كه اساسش باطل و
پيروى هوى است و در حقيقت پرستش شيطان است از ميان آنان رخت بربندد، هم چنان كه در
روزگار خود ملاحظه كرديم كه چنين شد، و صدق ادعاى اين آيه را به چشم خود ديديم.
(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا ...) اين جمله حقيقت
ايمان را براى كسى اثبات مىكند كه حقيقتا متصف به آثار آن باشد، و چنين كسى را
وعده آمرزش و رزق كريم مىدهد.