نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 148
از اينجا بدست مىآيد
كه منظور از(الَّذِينَ
كَفَرُوا) الذين ثبتوا على
الكفر- آنهايى كه استوار در كفرند است، و به همين جهت برگشت معناى آيه به
مضمون آيه قبلى خودش است كه فرمود:(إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لا
يَعْقِلُونَ وَ لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْراً لَأَسْمَعَهُمْ وَ لَوْ
أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ)[1] علاوه، بعد از آنكه هر دو آيه دلالت كردند بر
اينكه شر در نزد خدا منحصرا در طايفه معينى از جنبندگان است، آيه اولى علاوه بر
دلالتش بر اينكه اين طايفه به هيچ وجه ايمان نمىآورند خود قرينه است بر اينكه
منظور از آيه دومى هم كه فرمود:(الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ) اين است كه اين طايفه بر كفر خود ثابت قدم هستند، و به هيچ
وجه از آن دست بر نمىدارند.
(الَّذِينَ عاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَ
هُمْ لا يَتَّقُونَ) اين آيه نسبت به آيه قبلى و جمله
آنهايى كه كافر شدند يا بيان است و يا بدل بعض (يهوديهايى كه با رسول خدا
6 معاهده بستند) از كل (مطلق كفار). و بنا بر بدليت، كلمه من
در منهم تبعيضيه خواهد بود و معناى آيه اين مىشود كه: آن كسانى
كه از ميان طايفه كفار با ايشان معاهده بستى . و اما احتمال اينكه كلمه
من زائده بوده و معناى آيه اين باشد: كسانى كه با ايشان معاهده
بستى و يا به معناى مع و معنايش اين باشد: كسانى كه تو با
ايشان معاهده بستى احتمال درستى نيست.
و منظور از
اينكه فرمود:(كُلِّ مَرَّةٍ) آن چند دفعهاى است
كه رسول خدا 6 با ايشان معاهده بست، يعنى: يهوديان عهد خود را مىشكنند در هر
دفعه كه تو با ايشان عهد ببندى، و از خدا در شكستن عهد پروا ندارند، و يا از شما
پروا نداشته و از شكستن عهد شما نمىترسند، و اين خود دليل بر اين است كه شكستن
عهد از جانب يهوديان چند دفعه تكرار شده است.
(فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَنْ خَلْفَهُمْ
لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ) در مجمع البيان گفته: كلمه ثقف
به معناى پيروزى و دست يافتن به سرعت و كلمه تشريد متفرق ساختن توأم
با اضطراب است[2]. و اينكه
فرمود:(فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ) اصل آن ان
تثقفنهم بوده، و حرف ما كه براى تاكيد است بر سر ان
شرطيه در آمده تا مصححى باشد