به قرينه اينكه انزال آن را اختصاص به رسول خدا 6 داده، و اگر منظور از آن ملائكه نازله در جنگ بدر بود جا داشت اولا بجاى‌(ما أَنْزَلْنا) بفرمايد من انزلنا و يا تعبير ديگرى كه اين معنا را برساند، و ثانيا بجاى‌(عَلى‌ عَبْدِنا) بفرمايد: عليكم زيرا همانطور كه ملائكه در آن روز براى يارى رسول خدا 6 فرستاده شده بودند همچنين مؤمنين ملازمين ركاب آن حضرت را هم يارى كردند، هم چنان كه آيه‌(فَاسْتَجابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُرْدِفِينَ)[1] و آيه‌(إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلائِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا)[2] بر آن دلالت دارند، و نظير آن دو در معنا، آيه‌(إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَ لَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُنْزَلِينَ، بَلى‌ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ يَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُسَوِّمِينَ)[3] مى‌باشد.

و در التفات از غيبت به تكلم كه در جمله‌(إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى‌ عَبْدِنا) بكار رفته اشاره است به بسط لطف الهى بر رسول خدا 6 و ممتاز شدنش به قرب خدا، و اين اشاره بر كسى پوشيده نيست.

و از دقت در بحثى كه در اول سوره در ذيل آيه‌(يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفالِ قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ ...) گذشت به دست مى‌آيد كه منظور از جمله‌(وَ ما أَنْزَلْنا عَلى‌ عَبْدِنا يَوْمَ الْفُرْقانِ) حليت تصرف در غنيمت است كه در آخر سوره در ضمن سياق آياتى در باره آن فرمود:(فَكُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلالًا طَيِّباً).

و منظور از(يَوْمَ الْفُرْقانِ) روز بدر است به شهادت اينكه دنبالش فرمود:(يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ)، زيرا آن روزى كه خداوند حق و باطل را روبروى هم قرار داد و آن دو را از هم جدا كرد و به تصرف خود حق را احقاق و با يارى نكردنش از باطل آن را ابطال نمود همان روز بدر بود. و جمله‌(وَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ) به منزله تعليل است براى جمله‌(يَوْمَ الْفُرْقانِ) نظر به دلالتى كه دارد بر اينكه خداوند حق را از باطل جدا كرد، مثل اينكه گفته شده باشد: خدا بر هر چيزى قادر است، و به همين دليل مى‌تواند حق و باطل را از هم جدا سازد.

[1] سوره انفال آيه 9

[2] سوره انفال آيه 12

[3] هنگامى كه به مؤمنين مى‌گفتى آيا اين براى شما بس نيست كه پروردگارتان شما را با سه هزار فرشته نازل شده مدد فرمايد؟. بلكه اگر خويشتن‌دارى نموده و تقوى به خرج دهيد، و دشمنان در همين شور و هيجان خود بر شما بتازند پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشاندار كمك مى‌كند. سوره آل عمران آيه 125