وقتى متوجه ارزش و اهميت نعمتى مى‌شود كه به ضد آن مبتلا بشود. قوم فرعون هم اگر به قحط سالى دچار نشده بودند پس از نجات و رسيدن به فراوانى نعمت نمى‌گفتند: اين از ما است گو اينكه طبعا و عادتا بايستى قضيه بر عكس اينكه واقع شده بود واقع مى‌شد، به اين معنا كه بايستى قبل از تفال بد به موسى زدن مى‌گفتند: اين از ما است چون وقتى مردمى قحط سالى و بلا را از نحوست شخص معينى مى‌دانند كه بر حسب ارتكاز و عادت ديرينه، نعمت و فراخى روزى و رفاه عيش را از خود بدانند، زيرا تا به رفاه و راحت خو نكرده باشند از گرفتارى و بلا آن طور كه بايد وحشت نمى‌كنند، و ليكن همانطور كه گفتيم از ظواهر قضيه بر مى‌آيد كه تفال بد به موسى زدن قبل از گفتن اين از ما است بوده.

و شايد به همين جهت قوم فرعون را قبل از فال بد زدنشان ذكر كرده و نيز به همين مناسبت كلمه حسنه را با لفظ اذا و كلمه سيئه قحط سالى را با لفظ ان آورده و فرموده:(فَإِذا جاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قالُوا لَنا هذِهِ وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسى‌ وَ مَنْ مَعَهُ)، از اين اختلاف در تعبير بر مى‌آيد كه حسنه رفاه عيش در نظر فرعونيان اصل ثابتى بوده، و ابتلاى به قحط سالى نادر و بى‌سابقه بوده است. شاهد ديگر اين معنا اين است كه كلمه حسنه را با الف و لام جنس كه مفيد تعريف است و كلمه سيئه را نكره و بدون الف و لام آورده.

كلمه يطيروا از تطير و تطير مشتق از طير است، و جهت اين اشتقاق اين است كه عرب به خيلى چيزها از آن جمله به طيور تفال مى‌زدند به همين جهت كلماتى از ماده طير اشتقاق كردند كه معناى تفال و يا بهره‌اى از شر و شامت را بدهد مانند تطير كه به معناى اول و طائر كه به معناى دوم است.

پس اينكه فرمود:(أَلا إِنَّما طائِرُهُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ) معنايش اين مى‌شود: بهره‌اى كه ايشان از شر و شامت دارند نزد خداست، و آن عذابى است كه خداوند براى آنان تهيه ديده، و ليكن بيشتر ايشان از اين عذاب غافلند، و خيال مى‌كنند از گناهان و جناياتى كه مرتكب مى‌شوند اثرى باقى نمى‌ماند، و در دفترى بايگانى نمى‌شود.

البته براى كلمه طائر معانى ديگرى هم از قبيل نامه اعمال و غير آن ذكر كرده‌اند، و ليكن مناسب با سياق همان معنايى است كه ما ذكر كرديم.

(وَ قالُوا مَهْما تَأْتِنا بِهِ مِنْ آيَةٍ لِتَسْحَرَنا بِها فَما نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ) كلمه مهما از اسماى شرط و به معناى هر چه است، و معناى آيه اين است كه هر چه براى ما معجزه بياورى كه ما را جادو كنى ما به تو ايمان آور نيستيم . قوم فرعون با اين‌