نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 8 صفحه : 154
اما مستضعفين، چون
مزيت قابل اعتنايى ندارند، و غالبا از جنس زنان و يا اطفال و يا مردان ديوانه و
خرف هستند، لذا نمىتوانيم مراد از(رِجالٌ يَعْرِفُونَ) را چنين
كسانى بدانيم زيرا اگر مراد چنين كسانى بود نمىفرمود:(رِجالٌ يَعْرِفُونَ) بلكه مىفرمود: قوم يعرفون يا طائفة
يعرفون و يا اناس يعرفون و يا تعبيرات ديگرى كه از قرآن كريم
معهود است، مانند:(لِمَ تَعِظُونَ
قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ)[1] و(إِنَّهُمْ أُناسٌ يَتَطَهَّرُونَ)[2] و(فَآمَنَتْ
طائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ)[3].
علاوه بر
اينكه اوصافى كه خداى تعالى در آيات بعد براى رجال مزبور ذكر مىكند و تذكراتى كه
به آنان مىدهد امورى است كه جز به اهل منزلت و مقربين درگاه خدا نمىتواند قائم
باشد تا چه رسد به اينكه مردم متوسط و مستضعفين را هم شامل شود.
[مراد از
رجال اعراف، مستضعفين نيستند]
خلاصه كلام
اينكه از چند جهت نمىتوان گفت مراد از رجال اعراف مردم مستضعفند:
يكى اينكه
اين رجال در محلى قرار دارند به نام اعراف، و در مقامى هستند كه از خصوصياتى كه در
سيماى فرد فرد اهل محشر است به جميع امتيازات نفسانى و تفاصيل اعمال آنان پى
مىبرند و حتى اهل دوزخ و بهشت را پس از رفتن به دوزخ و بهشت نيز مىبينند، و اين
مقام بدون شك مقام و منزلت رفيعى است مخصوص آنان، نه دوزخيان داراى چنان خصوصيتى
هستند و نه اهل بهشت، به شهادت اينكه قرآن كريم از زبان اهل دوزخ مىفرمايد: (ما لَنا
لا نَرى رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ )[4] و نيز مىفرمايد:(رَبَّنا أَرِنَا الَّذَيْنِ أَضَلَّانا مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ نَجْعَلْهُما
تَحْتَ أَقْدامِنا لِيَكُونا مِنَ الْأَسْفَلِينَ)[5] و نيز
مىفرمايد:(لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ
يُغْنِيهِ)[6].
معناى
سيما اين نيست كه در قيامت اهل بهشت را به علامتى و اهل دوزخ را به
[1] چه پند مىدهيد قومى را كه خداوند هلاك و يا معذبشان خواهد
نمود؟. سوره اعراف آيه 164
[2] و آنان مردمى هستند كه در صدد پاك كردن خود هستند. سوره
اعراف آيه 82
[3] پس ايمان آورد طايفهاى از بنى اسرائيل و كفر ورزيد طايفهاى
ديگر. سوره صف آيه 14
[4] اين چيست كه نمىبينيم مردانى را كه در دنيا از اشرارشان
مىپنداشتيم. سوره ص آيه 62
[5] پروردگارا آن كسانى را از جن و انس كه در دنيا به گمراهى ما
پرداختند نشانمان ده آنان را زير پاى خود لگد كنيم تا حقير و خوار شوند. سوره حم
سجده آيه 29
[6] در آن روز هر كسى را آن قدر كار و گرفتارى است كه ديگر
نمىتواند به كار ديگران توجهى داشته باشد. سوره عبس آيه 27
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 8 صفحه : 154