[1] نيز به اين جواب اشاره دارند.

(فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقُلْ رَبُّكُمْ ذُو رَحْمَةٍ واسِعَةٍ ...) معناى آيه روشن است، و در آن رسول خدا را مامور فرمود تا ايشان را به عذاب الهى كه مفرى از آن نيست تهديد كند، البته نه بطورى كه دچار ياس و نوميدى‌شان سازد، بلكه به بيانى كه بترسند و هم در عين حال اميدوار رحمت او بوده باشند. و به همين منظور جمله (ذُو رَحْمَةٍ واسِعَةٍ) را جلوتر از ذكر عذاب ذكر فرمود.

(سَيَقُولُ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكْنا وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ شَيْ‌ءٍ ...) احتجاجى است كه كفار بر كفر و تحريم حلال خود كرده‌اند. و در ذيل آن جواب داده كه اولا شما در آنچه كه مى‌گوييد و به آن احتجاج مى‌كنيد عالم نيستيد، و جز به ظن و تخمين اعتماد نداريد. و ثانيا حجتى را كه ذكر كرده‌ايد گو اينكه در جاى خود مطلب صحيحى است و قرآن هم در آيات بسيارى آن را خاطر نشان ساخته و ليكن مدعاى شما را تصحيح نمى‌كند، چون شما مى‌خواهيد با اين مطلب شرك و تحريم حلال خود را اثبات نموده و بگوييد خداوند شرك و تحريم حلال ما را امضاء فرموده و ديگر هيچ باكى بر ما نيست، و چنين استدلال كنيد كه اگر خداوند غير اين را از ما مى‌خواست ما نيز غير اين مى‌شديم يعنى مشرك نمى‌شديم و حلال خدا را حرام نمى‌كرديم و ليكن از آنجايى كه غير اين را از ما نخواسته ما مى‌فهميم كه او به ما اذن به شرك و تحريم داده است، پس ما بر شرك و تحريم خود اشكالى نمى‌بينيم.

[خداوند متعال به مشيت تكوينى خود از هيچكس ايمان نخواسته است‌]

و ليكن اين حجت نتيجه مورد نظر ايشان را اثبات نمى‌كند، و نتيجه آن بيش از اين نيست كه چون خداوند ترك شرك را از ايشان نخواسته پس ايشان را مضطر و مجبور به ترك شرك نكرده و بس، و اما ترك شرك اختيارى را هم از ايشان نخواسته نتيجه آن حجت نيست، پس نمى‌توانند قدرت و اختيار بر شرك و ترك شرك را انكار كنند، چون چنين است خداوند مى‌تواند ايشان را به سوى ايمان و ترك افتراء دعوت نمايد، پس حجت بالغه همان حجت خدا است نه حجتى كه ايشان در اين مقام اقامه كرده‌اند، چون حجت ايشان جز پيروى خيال و تخمين پايه و اساسى ندارد.

[1] به خاطر ظلمى كه از يهودى‌ها سرزد و نيز به خاطر اينكه مردم را زياد از راه خدا باز مى‌داشتند، طيباتى را كه بر آنان حلال بود حرامشان كرديم. سوره نساء آيه 160