پس در اين كلام نوع خاصى از عنايت بكار رفته. بعضى از مفسرين گفته‌اند: تقدير اين جمله:

سيجزيهم بوصفهم است. بعضى ديگر تقدير آن را سيجزيهم جزاء وصفهم گرفته و گفته‌اند: مضاف (جزاء) حذف شده و مضاف اليه (وصفهم) به جاى آن نشسته است، و به هر حال معنا واضح است.(قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلادَهُمْ سَفَهاً بِغَيْرِ عِلْمٍ ...) در اين جمله آنچه را كه در آيات قبلى از احكام مشركين نقل كرده بود ابطال نموده مى‌فرمايد: همه آن سخنان زيان كارى و گمراهى است، و متكى بر علم و اهتدا نيست.

در اين جمله قتل اولاد، سفاهت و جهل خوانده شده، و نيز از انعام و حرث با جمله‌(ما رَزَقَهُمُ اللَّهُ) تعبير شده، و تحريم آن، افترا بر خدا خوانده شده تا هم تنبيهى باشد و هم تا اندازه‌اى جهت خسران‌شان ذكر شده باشد، از اين رو معناى كلام اين مى‌شود: آنان زيانكار شدند در كشتن فرزندان خود، براى اينكه ندانسته سفاهت به خرج دادند، و نيز زيانكار شدند در اينكه اصنافى از چارپايان و زراعتها را بر خود حرام كردند، چون اين عمل افترا بر خدا بود، حاشا بر خدا كه چيزى را كه به كسى روزى كرده همان چيز را تحريم نمايد.

آن گاه با جمله‌(وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ ...) همين معنا را به بيان مفصل‌ترى و با ذكر دليل عقلى و مصلحت زندگى بشر بيان نموده و با جمله‌(قُلْ لا أَجِدُ فِي ما أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّماً عَلى‌ طاعِمٍ يَطْعَمُهُ ...) مطلب را به دليل نقل كه همان وحى آسمانى است مبرهن ساخت.

بنا بر اين، معناى آيات پنجگانه مورد بحث اين مى‌شود كه: تحريم انواعى از حرث و انعام، ضلالت و لغزشى است از آنان، كه نه با حجت عقلى قابل تفسير و توجيه است و نه با مصالح زندگى بشر سازگار است، و نه از وحى و دليل نقلى چيزى با آن مساعد است، پس اين گروه در اين گفتار و رأى خود حيرانند.

( وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ‌) ...(وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ ) شجره معروشه آن درختى را گويند كه شاخه‌هايش به وسيله داربست بالا رفته و يكى بر بالاى ديگرى قرار گرفته باشد، مانند درخت انگور. و عرش در اصل لغت به معناى رفع و بلندى است. بنا بر اين،(جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ) عبارت خواهد بود از تاكستانها و باغهاى انگور و مانند آنها، و جنات غير معروشات باغهايى كه درختهاى آن بر تنه خود استوار باشد نه بر داربست.

و اينكه فرمود:(وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ) معنايش اين است كه خوردنى‌ها و دانه‌هاى‌