نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 497
(وَ
كَذلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ قَتْلَ أَوْلادِهِمْ شُرَكاؤُهُمْ
...) غير از ابن عامر ساير
قراء كلمه زين را به فتح زاء و به صيغه معلوم خوانده و كلمه
قتل را هم به فتح لام قرائت نموده و آن را مفعول زين گرفتهاند،
و كلمه اولادهم را به كسر دال خوانده و آن را مضاف اليه كلمه
قتل و مفعول آن دانسته و كلمه شركاؤهم را فاعل زين
گرفتهاند، و بنا بر اين قرائت معناى آيه چنين مىشود: بتها با محبوبيت و
واقعيتى كه در دلهاى مشركين داشتند فرزندكشى را در نظر بسيارى از آنان زينت داده و
تا آنجا در دلهاى آنان نفوذ پيدا كرده بودند كه فرزندان خود را به منظور تقرب به
آنها براى آنها قربانى مىكردند هم چنان كه تاريخ اين مطلب را در باره
بتپرستان و ستارهپرستان قديم نيز ضبط كرده است، البته بايد دانست كه اين
قربانيها غير از موءودههايى است كه در بنى تميم معمول بوده، زيرا موءوده عبارت
بوده از دخترانى كه زنده به گور مىشدند، و آيه شريفه دارد كه اولاد خود را قربانى
مىكردند، و اولاد هم شامل دختران مىشود و هم شامل پسران.
بعضى از
مفسرين گفتهاند: مراد از شركاء شيطانها هستند، و بعضى مقصود از آن را
خدام بتكده و بعضى ديگر گمراهان از مردم دانستهاند.
و اما ابن
عامر در ميان قراء كلمه زين را به ضم زاء قرائت كرده و صيغه مزبور را
مبنى بر مفعول و كلمه قتل را به ضم لام و نائب از فاعل
زين و كلمه اولادهم را به نصب و مفعول قتل گرفته و
كلمه شركاؤهم را به صداى زير و مضاف اليه قتل و فاعل آن دانسته و
كلمه اولادهم را فاصله بين مضاف (قتل) و مضاف اليه (شركاءهم) انداخته
است[1].
(لِيُرْدُوهُمْ وَ لِيَلْبِسُوا عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ)- ارداء
در لغت به معناى هلاك كردن و در اينجا مراد از آن هلاك نمودن مشركين است به كفران
نعمت خدا و ستم بر مخلوق او. و لبس به معناى خلط كردن و مراد در اينجا
اين است كه دين آنان را كه دين باطلى بود به صورت دين حق در نظرشان درآوردهاند،
بنا بر اين ضمير: هم كه سه مرتبه در جمله آمده در هر سه جا به(لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ) برمىگردد.
بعضى ديگر از
مفسرين گفتهاند: معناى ارداء همان هلاك ساختن ظاهرى و كشتن است و اگر
اين حرف صحيح باشد لازمهاش اين است كه ضمير اولى به اولاد و دومى و سومى به(لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ) برگردد، و يا به عنايتى همه به مشركين عايد
شود، و به