تو مقدر كرده بودى ادامه داديم، يعنى تا سر حد ظلم و كفر پيش رفتيم.

(وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً) و روزى كه همه آنان را محشور مى‌كند تا احتجاج عليه آنان به طور كامل انجام يابد، آن گاه به طايفه شيطانها مى‌فرمايد:(يا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ) اى گروه جن شما ولايت بر انسانها و گمراه نمودن آنان را از حد گذرانديد(وَ قالَ أَوْلِياؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ) پيروان شيطانها به جاى ايشان جواب داده به حقيقت اعتراف كرده و مى‌گويند:(رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنا بِبَعْضٍ) پروردگارا ما گروه آدميان خودمان دنبال شيطانها را گرفته و از تسويلات آنان از قبيل زخارف دنيا و هواپرستى لذت برديم، و گروه جن هم از پيروى كردن ما و القاى وسوسه به دلهاى ما لذت بردند، ما دو طايفه اين روش را ادامه داديم تا آنكه:(بَلَغْنا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنا) رسيديم به آن اندازه از زندگى نكبت‌بار و كارهاى ناشايسته كه فعلا داريم.

به طورى كه ملاحظه مى‌كنيد اعتراف دارند كه اين اجل را هر چند خداوند مقدر فرموده ولى ايشان با پيمودن راه بهره بردارى از يكديگر به اختيار خويش، به آن رسيده‌اند. و بنا بر آنچه گفته شد اگر بگوييم آيه شريفه ظهور دارد در اينكه مراد از جن شياطين جنى است كه در سينه‌ها وسوسه مى‌كنند خيلى بيراهه نرفته‌ايم.

(قالَ النَّارُ مَثْواكُمْ خالِدِينَ فِيها إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ ...) اين جمله حكايت جوابى است كه خداوند به آنان مى‌دهد، و در عين حال قضايى است كه عليه آنان مى‌راند، و متن آن قضا تنها جمله‌(النَّارُ مَثْواكُمْ) است. كلمه مثوى اسم مكان از ماده ثوى يثوى ثواء و به معناى محل اقامت با استقرار است، پس اينكه فرمود:

(النَّارُ مَثْواكُمْ) معنايش اين است كه: آتش محل اقامتى است براى شما كه در آن استقرار خواهيد داشت، و بيرون شدن برايتان نيست، از اين رو جمله‌(خالِدِينَ فِيها) تاكيد خواهد بود، و چون ممكن بود كسى خيال كند كه خود خداى تعالى هم نمى‌تواند آنان را از آتش بيرون كند لذا فرمود(إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ) تا بفهماند كه قدرت خداى تعالى بر نجات دادن آنان در عين حال بجاى خود باقى است، گر چه نجات نمى‌دهد.

و در آخر براى اينكه بيان آيه را تكميل نموده و خطابى كه به رسول خدا 6 شده تعليل كرده باشد فرمود:(إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ).

(وَ كَذلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضاً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ) در اين جمله اين معنا را خاطرنشان مى‌سازد كه بعضى از ستمكاران را ولى بعضى ديگر قرار دادن به همان ملاكى است كه در آيه قبلى ذكر شد، و آن اين بود كه تابع‌