[1].

و نيز از امارات اينكه قرآن كريم از طرف خداى تعالى نازل شده يكى اين است كه اين كتاب غرض خداى تعالى را از خلقت عالم تامين مى‌كند. چون غرض خداى تعالى از اين عمل اين بوده كه بشر را به سوى سعادت زندگى دنيا و آخرت هدايت كند، و او را به وسيله وحى انذار نمايد و قرآن كريم همين طور است، زيرا در همين آيه مورد بحث اين معنا را خاطر نشان ساخته مى‌فرمايد: (وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ وَ مَنْ حَوْلَها)- تا ام القرى و اطرافيان آن را انذار كنى و مقصود از ام القرى مكه مكرمه، و غرض از انذار آن انذار اهل آن است، و مقصود از اطرافيان آن اهالى قرا و شهرستانهاى روى زمين و يا به گفته بعضى‌ها بلاد مجاور آن است.

اين آيه دلالت دارد بر اينكه خداى تعالى عنايت خاصى به مكه دارد، چون مكه معظمه حرم خداوند است، و دعوت اسلامى از آنجا شروع شده و به ساير نواحى عالم منتشر گرديده است.

از آنچه گفته شد اين معنا روشن گرديد كه از نظر سياق كلام و مخصوصا بنا بر قرائت لينذر - به صيغه غيبت- مناسب‌تر آن است كه جمله مورد بحث را عطف بر مصداق بگيريم- هم چنان كه زمخشرى نيز عطف گرفته- براى اينكه اين معطوف و آن معطوف عليه هر دو در اينكه مشتمل بر معناى غايت و نتيجه‌اند مشترك مى‌باشند، و تقدير آيه چنين است: ليصدق ما بين يديه و لتنذر ام القرى- اين كتاب مباركى است كه ما نازلش كرديم تا كتابهاى پيشين را تصديق نموده و تو با آن مردم مكه و اطرافش را انذار كنى .[2] بعضى ديگر گفته‌اند: اين جمله عطف است بر كلمه مبارك و تقدير آيه چنين است: انزلناه لتنذر ام القرى و من حولها- نازلش كرديم تا تو، به وسيله آن مردم ام القرى و اطراف آن را انذار كنى [3].

(وَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ ...) اين جمله به منزله تفريع براى اوصافى است كه خداى سبحان براى قرآن كريم بر شمرده. گويا خواسته است بفرمايد: بعد از آنكه ثابت شد كتاب مبارك و مصدقى كه ما

[1] سرزمين پاكيزه روئيدنيش به اذن خدا مى‌رويد، و آن كه پاك نيست جز گياه بى فايده نمى‌روياند. سوره اعراف آيه 58

[2] تفسير كشاف ط بيروت ج 2 ص 45

[3] تفسير ابى السعود ط بيروت ج 3 و 4 ص 162