است و او خودش از پيش خود آن را اضافه كرد و براى خود و امتش درخواست نمود، و باين وسيله مساله معجزه بودن و روزى بودن مائده دو وصف خاصى شد كه در نظر بعضى فائده است و در نظر بعضى فائده نيست. نظير فوائد مترتبه‌اى كه عموميت ندارند. اينجاست كه خواننده محترم بخوبى پى مى‌برد كه تا چه اندازه اين پيغمبر عظيم الشان نسبت به پروردگار خود مؤدب بوده، مخصوصا وقتى كلام او را با كلام حواريين مقايسه نمايد، با اينكه هر دو كلام در مقام اداى يك چيز (نزول مائده) بودند، يقينا به شگفت درمى‌آيد. زيرا مى‌بينيد كه عيسى (ع) حرف آنان را گرفت و چيزى را بر آن اضافه و چيزى را از آن حذف نمود و بعضى از جملات آن را مقدم و بعضى را مؤخر كرد و پاره‌اى از الفاظ را بلفظ ديگرى تبديل و پاره‌اى ديگر را دست نزد تا بدين وسيله كلام سراپا پر از اشكال حواريين را بصورتى در آورد كه براى عرض به درگاه عزت و ساحت عظمت پروردگار، لايق شود. و از جهت مشتمل بودنش بر آداب عبوديت زيباترين كلام شود. خواننده محترم بيشتر در جزئيات كلام آن جناب دقت فرمايد تا بيش از پيش تعجب كند.

(قالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُها عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذاباً لا أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ) اهل مدينه و شام و هم چنين عاصم كلمه منزلها را با تشديد زاء خوانده‌اند و ساير قراء به طورى كه مجمع البيان گفته بدون تشديد قرائت كرده‌اند، و به نظر مى‌رسد بدون تشديد با قواعد موافق‌تر باشد، زيرا انزال دلالت بر نزول دفعى دارد و مائده هم دفعتا نازل شده نه به تدريج، به خلاف تنزيل ، كه همانطورى كه مكرر گفته‌ايم استعمال شايع تنزيل در نزول تدريجى است.

[از وعده صريح خداوند به انزال مائده‌(إِنِّي مُنَزِّلُها عَلَيْكُمْ) استفاده مى‌شود كه مائده نازل شده است‌]

اينكه فرمود:(إِنِّي مُنَزِّلُها عَلَيْكُمْ) وعده صريح است به انزال، مخصوصا از نظر اينكه با صيغه اسم فاعل ذكر شده، نه با لفظ فعل. و از همين جا استفاده مى‌شود كه مائده مورد سؤال مسيح نازل شده و لو اينكه مسيحيان از آن خبرى ندارند. بعضى از مفسرين گفته‌اند كه مائده نازل نشد كما اينكه صاحب در المنثور و مجمع البيان‌[1] و غير اين دو از حسن و مجاهد نقل كرده‌اند كه گفته‌اند: مائده نازل نشد، زيرا حواريين وقتى آن شرط مذكور در آيه را در جواب شنيدند از تقاضاى خود صرفنظر كردند. و درخواست كردند كه نازل نشود، و گفتند: ما به مائده احتياج نداريم. از همين جهت مائده نازل نشد. و ليكن حق مطلب اين است كه ظاهر آيه به‌

[1] در المنثور ج 2 ص 384 و مجمع البيان ج 3 ص 266