نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 5
نيرو گرفت، و مسلمانان مامور به قتال شدند،
طائفهاى از آنان از كفار به همان مقدار كه از خدا مىترسيدند و بلكه بيش از آن
دچار وحشت شدند.
(وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتالَ ...) ظاهر اين
جمله اين است كه عطف باشد بر جمله(إِذا فَرِيقٌ مِنْهُمْ ...)، مخصوصا اگر
تغيير سياق از فعل مضارع(يَخْشَوْنَ النَّاسَ) به
ماضى: قالوا را در نظر بگيريم، اين عطف روشنتر به نظر مىرسد.
در نتيجه
گويندهاى كه گفته بود:(رَبَّنا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا
الْقِتالَ)، همان كسى است و جزو همان كسانى است كه در روزگار ضعف اسلام، لا
ينقطع مىگفتند، كه چرا اجازه قتال نداريم، و تا كى زير بار ظلم كفار
برويم؟ و خداى تعالى هم در پاسخشان دستور نازل كرد كه:(كُفُّوا
أَيْدِيَكُمْ) البته اين احتمال را هم مىتوان داد كه جمله:(رَبَّنا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلى أَجَلٍ
قَرِيبٍ) حكايت باشد از زبان حال مسلمانان كذايى، هم چنان كه احتمال دارد
زبان قال آنان باشد، چون در قرآن كريم از اين قبيل عنايات هر نوعش استعمال شده
است.
توجه
بفرمائيد كه در حكايت گفتار مسلمانان كذايى كلمه اجل را توصيف كرد به
صفت قريب ، و منظور از اين توصيف اين نبوده كه به ما بفهماند مسلمانان
نامبرده از خدا اجلى اندك و عمرى كوتاه درخواست كرده و خواستهاند بگويند:
پروردگارا! چرا قتال و جنگ را بر ما واجب كردى و چرا اجازه ندادى در عمرى كوتاه
زندگى كنيم؟ بلكه منظور از اين توصيف اين است كه بفهمانند با اينكه:
عمر آدمى در دنيا كوتاه و بىمقدار و اندك است، چرا خداى تعالى مضايقه كرد كه از
اين عمر كوتاه بهرهمند شويم و چرا با دستور قتال اين عمر كوتاه را از ما سلب
كرد؟ ، و اين كلام كه از مسلمانان كذايى صادر شده است منشا آن علاقهاى بوده
كه آنان به زندگى در دنيا داشتهاند در حالى كه اين زندگى در تعليم قرآنى متاعى
است قليل كه چند صباحى مورد بهرهورى قرار مىگيرد و سپس سريع از بين رفته، اثرى
از آن باقى نمىماند، و به دنبال آن زندگى آخرت است كه حياتى است باقى و حقيقى،
معلوم است كه چنين حياتى از حيات دنيا بهتر است، و به همين جهت در پاسخ مسلمانان
كذايى همين معنا را خاطر نشان ساخته فرمود:(قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا
قَلِيلٌ).
(قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا قَلِيلٌ ...) در اين جمله به رسول خدا 6 دستور
مىدهد كه به افراد ضعيف جوابى بدهد كه اشتباه آنان را روشن سازد. و خطا بودن اين
نظرشان را (كه زندگى اندك دنيا را بر
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 5