نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 45
6(فَلَنْ تَجِدَ لَهُ) بكار
رفته، قبلا مىفرمود: شما مؤمنين را چه شده كه در باره منافقين دو دسته
شدهايد ؟ و در اينجا مىفرمايد: تو اى پيامبر براى منافقين راهى به
سوى هدايت نمىيابى و اين التفات اشاره است به اينكه آن مؤمنين كه براى
منافقان شفاعت مىكنند حقيقت را نمىفهمند و به همين جهت كلام خود را به آنان
نمىگويم، چون اگر آنها فهم حقيقت اين كلام را داشتند، در حق منافقين شفاعت
نمىكردند، به همين جهت از گفتگوى با آنان اعراض كردم و روى سخن به كسى نمودم كه
مطلب نزد او واضح است و آن پيامبر است.
(وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَما كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَواءً ...) اين آيه
شريفه به منزله بيان است براى جمله:(وَ اللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِما
كَسَبُوا أَ تُرِيدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ) و معناى آن
اين است كه چگونه مىخواهيد آنان را كه خداى تعالى گمراهشان كرده، هدايت كنيد؟ و
حال آنكه علاوه بر اينكه خدا گمراهشان كرده و شما نمىتوانيد آنان را هدايت كنيد،
آنها مىخواهند شما را به طرف خود بكشند، دوست دارند شما و ايشان در كفر مساوى
باشيد سپس مسلمانان را نهى مىكند از اينكه با كفار دوستى كنند، مگر آنكه آن كفار
دست از كفر برداشته به سوى اسلام هجرت كنند، پس اگر از اين كار روى گرداندند ديگر
وظيفهاى جز اين نداريد كه آنان را هر جا يافتيد دستگير نموده و به قتل برسانيد، و
ديگر از ولايت و نصرت آنها اجتناب كنند و اينكه فرمود: و اگر روى گرداندند
... دلالت دارد بر اينكه مؤمنين موظف شده بودند دوستان مشرك خود را وادار به
مهاجرت نمايند، اگر اجابت كردند به دوستى خود با آنان ادامه دهند، و اگر اجابت
نكردند به قتلشان برسانند.
(إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ مِيثاقٌ، أَوْ
جاؤُكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ ...) اين آيه شريفه استثنايى است از حكمى
كه در جمله:(فَإِنْ تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَ اقْتُلُوهُمْ)، مىباشد و
در آن دو طائفه را از حكم دستگير كردن و كشتن مشركين استثنا كرده، يكى آن مشركينى
كه بين آنان و بين بعضى از اقوام كه با مسلمانان پيمان صلح دارند رابطهاى باشد،
كه آن دو را به هم وصل كرده باشد، مثلا بين آن مشركين و بين آن اقوام سوگندى و
چيزى نظير آن بر قرار باشد كه هر يك از دو طائفه مورد حمله قرار گرفت ديگرى ياريش
كند و طائفه دوم آن مشركينى بودهاند كه نه ميل داشتند با مسلمانان قتال كنند و نه
نيروى آن داشتهاند كه با مشركين قوم خود بجنگند و يا عوامل ديگرى در كارشان دخالت
داشته و وادارشان كرده خود را به كنارى بكشند و به مسلمانان اعلام كنند كه ما نه
عليه شمائيم و نه له شما، نه به ضرر شما و
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 45