نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 193
(إِلَّا الَّذِينَ تابُوا وَ
أَصْلَحُوا وَ اعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَ أَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ ...) اين آيه
شريفه استثنايى است از وعيد و تهديدى كه خداى تعالى در مورد منافقين كرده و فرموده
بود:(إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ
النَّارِ ...) و لازمه اين استثناء اين است كه دارندگان صفات مزبور در آن
از جماعت منافقين خارج باشند و به صف مؤمنين بپيوندند و چون چنين لازمهاى داشته،
دنباله استثناء اين را تذكر داد كه دارندگان اين صفات با مؤمنين خواهند بود و نيز
پاداش آنان و مؤمنين را يك جا آورد و فرمود:(فَأُولئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَوْفَ يُؤْتِ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْراً
عَظِيماً).
[شرائط از
بين بردن ريشههاى نفاق و رهايى از صفات زشت آن]
خداى تعالى
اين عده را كه از زمره منافقين استثناء كرده به چند صفت سنگين توصيف فرموده، صفاتى
كه ريشههاى نفاق جز در زمينه وجود آن صفات رشد نمىكند و شرايطى را يادآور شده كه
هر يك از آنها قسمتى از آن صفات زشت را از دلها پاك مىكند، يكى از آن شرائط و يا
به عبارت ديگر يكى از آن عواملى كه ريشههاى نفاق را مىخشكاند توبه است، يعنى
برگشتن به سوى خداى تعالى و اين برگشتن وقتى نافع است كه شخص تائب آنچه را كه تا
كنون از خود تباه ساخته اصلاح كند، اگر جان پاك خدادادى خود را آلوده كرده، بايد
با رژيمهايى كه هست آن آلودگىها را پاك كند و اين اصلاح نيز نتيجهاى نمىدهد،
مگر آنكه انسان خود را از خطر لغزش و انحراف به خدا بسپارد و از او عصمت و مصونيت
بخواهد يعنى كتاب خدا و سنت پيغمبرش را پيروى كند زيرا راهى به سوى خدا نيست مگر
آن راهى كه خود او معين فرموده، از آن گذشته هر راهى ديگر راه شيطان است.
باز اين
اعتصام كار را تمام نمىكند و سود نهايى را نمىرساند مگر وقتى كه انسان دين خود
را خالص براى خدا كند و اتفاقا اعتصام هم در همين اخلاص معنا مىدهد، براى اينكه
شرك، ظلم است، آن هم ظلمى كه آمرزيده و بخشيده نمىشود و وقتى بيماردلان توبه
كردند و اصلاح مفاسد خويش نمودند و به خداى عز و جل نيز اعتصام جستند و دين خود را
خالص براى خدا نمودند، در آن هنگام مؤمن حقيقى خواهند بود و ايمانشان آميخته با
شرك خواهد بود و آن وقت است كه از خطر نفاق ايمن شده، خودشان راه گم شده را پيدا
مىكنند، هم چنان كه فرموده است:(الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ
يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ
مُهْتَدُونَ).[1]
[1] كسانى كه ايمان آوردند و ايمان خود را به ظلم نيالودند، آنان
داراى امنيت و همانان راه يافتگانند. سوره انعام، آيه 82 .
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 193