نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 500
لقمه گرفتن و جويدن و بلعيدن مثلا داخل جوف كنيم،
و چون معناى تسلط و انفاذ در اين عمل نهفته است، لذا به اين اعتبار كلمه (اكل) را
در مواردى كه تسلط و انفاذ در كار باشد نيز استعمال مىشود مثلا مىگويند:
اكلت النار الحطب ، (آتش هيزم را خورد) كه در اين تعبير، اعدام شدن هيزم به
وسيله آتش و سوخته شدنش، تشبيه شده به انفاذ خورنده، غذا را در جوف خود، و نيز
مىگويند: اكل فلان المال (فلانى مال را خورد) كه معنايش اين است كه
در آن تصرف كرد، و بر آن مسلط شد، و در اين تعبير عنايت در اين است كه مهمترين
غرض آدمى در هر تصرفى كه مىكند همان خوردن است، او مىخواهد به وسيله تصرف در
اشيا در درجه اول قوت خود- و عايله خويش- را تامين كند، چون شديدترين حاجت بشر در
بقاى وجودش همانا غذا خوردن است، و به همين مناسبت است كه تصرفات او را خوردن
مىنامند، البته نه همه تصرفاتش را بلكه آن تصرفى را خوردن مىخوانند كه توأم با
نوعى تسلط باشد و با تسلط خود تسلط ديگران را از آن مال قطع سازد، مثلا آن مال را
تملك نمايد، و يا تصرفى از اين قبيل كند، گويا با چنين تصرفى سلطه خود را بر آن
مال انفاذ نموده، در آن تصرف مىكند، همانطور كه خورنده غذا در آن تصرف نموده، آن
را مىخورد.
كلمه
باطل (هم در عقايد استعمال دارد، و هم اخلاق، و هم اعمال) و در اعمال عبارت
است از آن عملى كه غرض صحيح و عقلايى در آن نباشد.
و كلمه
(تجارت) بطورى كه راغب اصفهانى گفته، به معناى تصرف در سرمايه به منظور تحصيل سود
است، او اضافه كرده كه در لغت عرب جز در اين كلمه هيچ كلمهاى نيست كه در آن حرف
تا قبل از حرف جيم قرار گرفته باشد.
(خواننده
عزيز متوجه باشد كه منظور راغب ماده اصلى كلمه است، پس خيال نكند كه در كلمه:
(تجمل) و نظاير آن تا و جيم پهلوى هم قرار گرفته) مترجم .
پس آن طور كه
راغب معنا كرده، تجارت معنايى است كه با معامله و خريد و فروش منطبق مىشود.
و اگر در آيه
شريفه، جمله(لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ) را مقيد كرده به قيد
(بينكم)، كه بر نوعى جمع شدن دور يك مال و در وسط قرار گرفتن آن مال دلالت دارد،
به اين منظور بوده كه اشاره و يا دلالت كند بر اينكه أكلى كه در آيه از آن نهى شده
خوردن بنحوى است كه دست بدست آن جمع بگردد، و از يكى بديگرى منتقل شود، در نتيجه
مجموع جمله(لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ) وقتى مقيد
شود بقيد (بالباطل) نهى از معاملات ناقله از آن استفاده مىشود، يعنى معاملاتى كه
نه تنها مجتمع را به سعادت و رستگاريش نمىرساند، بلكه ضرر هم مىرساند، و
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 500