معنا را در جاى ديگر تذكر داده و مى‌فرمايد:(وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى‌ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ بِما نَسُوا يَوْمَ الْحِسابِ)[1].

و باز به همين جهت است كه مى‌بينم راسخين در علم از تاويل كردن آيات خدا به صورتى كه مخالف رضاى او باشد خوددارى مى‌كنند و در خاتمه گفتار خود به اين معنا اشاره نموده و عرضه مى‌دارند:(رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ).

2- ام الكتاب بودن آيات محكم چه معنا دارد؟

جمعى از مفسرين گفته‌اند ام الكتاب بودن محكمات به اين معنا است كه محكمات اصل در كتاب است، و قواعد دين و اركان آن مبتنى بر آن اصل است، كه بايد به آن ايمان آورد، و عمل كرد، و دين هم عبارت است از همين دو اصل اعتقاد و عمل، بخلاف آيات متشابه كه چون مقصود از آنها معلوم نيست، و مدلول آنها متشابه و متزلزل است، نمى‌شود به آنها عمل كرد، بلكه تنها بايد نسبت به آنها ايمان آورد.

و خواننده عزيز توجه نمود كه اين توجيه، لازمه بعضى از اقوال گذشته است، يكى از آنها قولى بود كه متشابه را از اين جهت متشابه مى‌دانست كه مشتمل بر تاويلى است كه دسترسى به فهم آن نيست.

يكى ديگر، آن قولى بود كه متشابه را از اين جهت متشابه مى‌دانست كه در ابتدا مشتبه است، و الفاظش چند پهلو است، ولى چنان نيست كه معنايش تا حدودى و يا كاملا فهميده نشود، بلكه با رجوع به عقل يا لغت يا طريقه عقلايى به فهم آن دسترسى هست، و موقعى كه بررسى نشده بايد بدان ايمان داشت، و عجولانه انكارش نكرد.

بعضى ديگر گفته‌اند: ام الكتاب بودن محكمات اين است كه متشابهات را بايد به آنها ارجاع داد، آن گاه در معناى اين ارجاع اختلاف كرده‌اند.

ظاهر كلام بعضى از آنان اين است كه مرادش از اين رجوع اين است كه در مورد متشابهات تنها بايد به محكمات عمل نموده، و نسبت به متشابهات اكتفاء به ايمان كرد،

[1] پيروى هوا مكن كه تو را از راه خدا گمراه كند، البته كسانى كه از راه خدا گمراه مى‌شوند عذاب شديد دارند، بدان جهت كه روز حساب را از ياد بردند، سوره ص آيه 26.