نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 552
پس اولين بقعهاى كه خدا از زمين خلق كرد، كعبه
بود. و ساير نقاط از ناحيه كعبه گسترده و كشيده شد. مؤلف قدس سره: اخبار در
مساله دحو الارض و كشيده شدن آن از زير كعبه بسيار زياد است. و اين
اخبار نه مخالفتى با كتاب خدا دارد و نه برهانى عقلى آن را رد مىكند. تنها حرفى
كه هست اين است كه طبيعىدانان قديم معتقد بودند به اينكه، زمين عنصرى است بسيط، و
قديم، و اين نظريه با روايات مذكور كه آن را حادث و پديد آمده از كف آب مىداند،
نمىسازد. ليكن بطلان اعتقاد آنان روشن شده و احتياجى به بيان ندارد.
اين است آن
تفسيرى كه در روايات براى آيه:(إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ ...) وارد شده، و
در آن كلمه بيت به بقعهاى از زمين تفسير شده، هر چند كه دو روايت اول
با ظاهر آيه بهتر مىسازد.
و در كافى و
تفسير عياشى از امام صادق ع در تفسير جمله:(فِيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ) آمده كه
شخصى از امام صادق ع پرسيد: اين آيات بينات چيست؟ فرمود:
يكى مقام
ابراهيم است كه ابراهيم بر بالاى آن ايستاد و جاى پايش در سنگ نشست، و ديگر حجر
الاسود، و سوم منزل اسماعيل است.[1][2] مؤلف قدس سره: و در اين معنا
رواياتى ديگر نيز هست و بعيد نيست كه ذكر اين امور از باب شمردن آيات بينات باشد.
هر چند كه نام آنها در آيه نيامده است.
و در تفسير
عياشى از عبد الصمد روايت آورده كه گفت: ابو جعفر (منصور دوانقى) از اهل مكه خواست
تا خانههاى اطراف مسجد را از ايشان بخرد و به وسعت مسجد بيفزايد اهل مكه
نپذيرفتند، و او هر چه تشويقشان كرد موفق به جلب رضايت آنان نشد.
ناگزير نزد
امام صادق ع آمد و گفت: من از اينها خواستم تا خانههايشان را بفروشند و بخرم خراب
كنم تا مسجد را توسعه دهم، قبول نكردند و من از اين جهت سخت اندوهناكم، امام صادق
ع فرمود: هيچ جاى غصه نيست براى اينكه منطق تو و دليلت عليه آنان روشن است. منصور
پرسيد: چه منطقى عليه آنان دارم؟ فرمود: كتاب خداى تعالى.
منصور پرسيد:
اين حجت در كجاى كتاب خدا است؟ فرمود: آيه شريفه:(إِنَّ
أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ ...) براى اينكه
خداى تعالى در اين آيه به تو خبر داده از اينكه اولين بيتى