از خواص معجزه‌آساى كعبه است (نه مقام ابراهيم بودن، و نه امن بودن، و نه وجوب حج آن)- و ما از ذكر كامل اين اقوال خوددارى نموديم. اگر كسى بخواهد، مى‌تواند در بعضى از تفاسير مطول، آنها را مطالعه كند- وجه نادرستى اين قول هم روشن شد، براى اينكه وقتى اين سخن درست است كه كلمه آيات تنها به معناى آيت‌هاى خارق العاده باشد، و همانطور كه گفتيم، هيچ دليلى بر اين معنا نيست.

[جمله: (مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً) در صدد بيان حكم تشريعى است نه اخبار از يك خاصيت تكوينى‌]

پس حق مطلب اين است كه جمله:(وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً) در اين زمينه است كه حكمى تشريعى را بيان كند، نه يك خاصيت تكوينى را.[1] چيزى كه هست اينكه از اين جمله- كه جمله خبرى است- مى‌توان استفاده كرد كه قبل از اسلام هم حكم امنيت اين خانه تشريع شده بود. هم چنان كه چه بسا اين معنا از دعاى ابراهيم كه در دو سوره ابراهيم و بقره نقل شده، استفاده بشود، مؤيد اين استفاده اين است كه، قبل از بعثت هم عرب جاهليت اين حق را براى بيت محفوظ داشتند. معلوم مى‌شود اين رسم به زمان ابراهيم ع متصل مى‌شده، و از جعليات خود عرب جاهليت نبوده است.

و اما اينكه شايد بعضى احتمال دهند كه مراد از آيه مورد بحث اين باشد كه به عنوان خبر غيبى بفرمايد: فتنه‌ها و حوادث هولناك و سالب امنيت در اين خانه رخ نمى‌دهد و در هر جاى دنيا هر حادثه‌اى پيش آيد، دامنه‌اش بدانجا كشيده نمى‌شود جوابگويش جنگها و كشتارها و ناامنى‌هايى است كه در طول تاريخ، در اين مكان مقدس پيش آمده، مخصوصا حوادثى كه قبل از نزول اين آيه در آنجا رخ داده و آيه شريفه:(أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنا حَرَماً آمِناً وَ يُتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْ)[2] بيش از اين دلالت ندارد كه امنيت در اين مكان استقرار و استمرار مى‌يابد، از اين جهت كه مردم اين مكان را مقدس و واجب الاحترام مى‌دانند، چون وجوب تعظيم آن در شريعت ابراهيم ثابت شده شريعت ابراهيم هم در آخر به تشريع خدا منتهى مى‌شود نه به تكوين او.

[1]( اگر خاصيت تكوينى مسجد الحرام اين بود كه هر كس داخل بشود امنيت پيدا مى‌كند.

طاغيانى چون يزيد بن معاويه نمى‌توانست مخالف و دشمن خود، عبد اللَّه بن زبير را در آن خانه از بين ببرد.

بلكه به بلاى ابرهه و لشكريانش دچار مى‌شد مترجم ).

[2] مگر نديدند كه ما مكه را حرم امن كرديم، در حالى كه بلاد اطراف آن مورد هجوم دشمنان است. سوره عنكبوت آيه 67 .