كسى است كه به عهد خدا وفا كند و تقوا داشته باشد، علتش اين است كه ديگران يعنى آنها كه عهد خدا را مى‌فروشند و با سوگندهاى خود بهاى پشيزى از ماديات بدست مى‌آورند، نزد خدا كرامتى ندارند.

و چون شكستن عهد خدا و ترك تقوا به خاطر كام گيرى از زخارف دنيا و ترجيح دادن شهوات دنيا بر لذائذ آخرت است و چنين كسى آن را به جاى اين قرار مى‌دهد، عهد خدا را مى‌دهد و متاع دنيا را مى‌گيرد، لذا اين عمل را نوعى معامله خواند و به دادوستد تشبيه كرد، عهد خدا را كالا و متاع دنيا را كه همه‌اش قليل است بها و قيمت كالا خواند، آن هم بهايى اندك، و كلمه اشتراء كه مصدر فعل يشترون است به معناى فروختن و كلمه شراء به معناى خريدن است، لذا فرمود:(يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ أَيْمانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلًا)، يعنى مبادله مى‌كنند عهد خدا و سوگند به او را با متاع دنيا.

(أُولئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ وَ لا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ ...) كلمه خلاق به معناى بهره و نصيب است و كلمه تزكيه به معناى تربيت و رشد دادن چيزى است به نحو شايسته، و چون وصفى كه در بيان اين طائفه مقابل وصفى است كه در بيان طائفه ديگر در جمله:(مَنْ أَوْفى‌ بِعَهْدِهِ وَ اتَّقى‌ ...) اخذ شده، و نيز چون آثارى كه براى وصف آنان بر شمرده، امورى سلبى از قبيل نداشتن خلاق و سخن نگفتن خدا با ايشان است، چند نكته از آن استفاده مى‌شود.

اول اينكه: اگر در بين همه اسماء اشاره فقط اولئك را آورد كه مخصوص اشاره به دور است، براى اين بود كه بفهماند اين طائفه از ساحت قرب خدا دورند، به عكس وفاداران به عهد و پرهيزكاران كه مقرب درگاه خدايند، چون حب خدا شامل حال ايشان است.

[آثار محبت خدا، و خصالى كه خداى تعالى بر آن شكنندگان عهد خدا و سوگند به خدا ذكر فرموده است‌]

دوم اينكه: در باره اين طائفه فرموده: در آخرت خلاق و نصيب ندارند ، مى‌فهميم آنها كه در مقابل اين طائفه‌اند خلاق دارند و در آخرت بهره‌مند هستند و اين اثر محبت خدا است و نيز خدا با آن طائفه تكلم نمى‌كند، معلوم مى‌شود با اين طائفه تكلم مى‌كند كه اين نيز اثر ديگر محبت خدا است و باز مى‌فرمايد: خدا در آخرت به نظر رحمت به ايشان نمى‌نگرد و تزكيه‌شان نمى‌كند و ايشان را نمى‌آمرزد، معلوم مى‌شود به اين طائفه به نظر رحمت مى‌نگرد و تزكيه‌شان مى‌كند و اين طائفه را مى‌آمرزد، يعنى عذاب را از ايشان بر مى‌دارد كه اين پنج خصلت اثر محبت خدا است و سلب آنها اثر نبودن محبت او است.

و خصالى كه خداى تعالى براى اين عهدشكنان كه عهد خدا و سوگند به خدا را مى‌شكنند ذكر كرده، سه چيز است: