مرتد گشته، چنين وانمود كنند كه اگر ما صبح مسلمان شديم، براى اين بود كه از ظاهر دعوت اسلامى امارات و نشانيهاى صدق و حقيقت را احساس كرديم، ولى در آخر روز بر ايمان ثابت شد كه اين دعوت صحيح نيست، چون شواهدى براى بطلان آن يافته، فهميديم اين آن دينى نيست كه بشارتهايش در كتب ما آمده، و اين آن پيامبرى نيست كه كتب، از آمدنش خبر داده، و اين خود نقشه و توطئه‌اى است كه مؤمنين را دچار ترديد در دين خود مى‌سازد و عزيمتشان را سست مى‌كند، و در نتيجه سورت و وحدت كلمه‌شان شكسته مى‌شود و احدوثه‌اى كه پديد آورده‌اند باطل مى‌گردد.

ليكن هر چند اين معنا بعيد نيست، آن هم از يهوديان كه هيچ وقت از توطئه عليه اسلام فروگذار نكرده، همواره از هر طريق ممكن در خاموش ساختن نور آن كوشيده‌اند، ليكن لفظ آيه با آن منطبق نيست و به زودى در بحث روايتى آينده انشاء اللَّه العزيز باز هم در اين باره سخن خواهيم داشت.

بعضى هم گفته‌اند مراد اين است كه در خصوص نماز خواندنشان به طرف كعبه اول روز اظهار ايمان كنيد و در آخر روز به آن كفر بورزيد، بلكه مسلمانان به اين وسيله از اسلام برگردند، بعضى ديگر گفته‌اند: معنايش اين است كه در اول به خاطر اينكه قبلا اقرار كرده بوديد كه صفات پيامبر اسلام در كتب ما بوده، ايمان بياوريد و در آخر روز كفر ورزيده، چنين وانمود كنيد كه آنچه كه در كتب ما در صفات آخرين پيامبر آمده، با پيامبر شما تطبيق نمى‌كند، بلكه به اين وسيله مؤمنين به اسلام دچار شك و ترديد شده، از دين خود برگردند.

ليكن اين دو وجه شاهدى (از ظاهر عبارت آيه) ندارد و به هر حال اجمالى در آيه نيست.

(وَ لا تُؤْمِنُوا إِلَّا لِمَنْ تَبِعَ دِينَكُمْ ...) آنچه از سياق فهميده مى‌شود اين است كه اين جمله تا جمله:(عِنْدَ رَبِّكُمْ) كلام اهل كتاب و تتمه گفتار سابقشان باشد كه به يكديگر پيشنهاد مى‌كردند:(آمِنُوا بِالَّذِي أُنْزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا) و جمله:(قُلْ إِنَّ الْهُدى‌ هُدَى اللَّهِ) جوابى از ناحيه خدا باشد، از مجموع سخنان گذشته يهود، يعنى از جمله:( آمِنُوا بِالَّذِي‌) ...(لِمَنْ تَبِعَ دِينَكُمْ ) و بعد از اين جمله معترضه دو باره جمله:( أَنْ يُؤْتى‌ أَحَدٌ) ...(عِنْدَ رَبِّكُمْ ) كلام يهود باشد، اين آن ترتيبى است كه از تغيير سياق فهميده مى‌شود (توضيح اينكه جمله:(وَ قالَتْ طائِفَةٌ ...) در مقام حكايت كلام يهود بود كه يهود به يكديگر گفتند: اول روز ايمان بياوريد و آخر روز كفر بورزيد و جز به پيروان دين خود اعتماد نكنيد، آن گاه سياق تغيير يافته مى‌فرمايد: بگو و اگر اين جمله هم كلام يهود