نياورد، پس از ناحيه آن جناب كسى حضور به هم نرسانيد مگر دو نفس، و دو ابن و يك زن و با آوردن اينان رسول خدا ص، امر پروردگارش را امتثال نمود.

علاوه بر اينكه اصولا مراد از لفظ آيه امرى است، و مصداقى كه حكم آيه به حسب خارج منطبق بر آن است امرى ديگر، و اين بار اول نيست كه خداى تعالى حكم يا وعده و وعيد را كه بر حسب خارج با يك نفر منطبق است بطور دسته جمعى حكايت مى‌كند، مثلا با اينكه فرد معينى زن خود را ظهار كرده بود و آيه در شان او نازل شده بود مى‌فرمايد:(الَّذِينَ يُظاهِرُونَ مِنْكُمْ مِنْ نِسائِهِمْ ما هُنَّ أُمَّهاتِهِمْ ...)[1] باز در باره همان يك فرد بصورت دسته جمعى مى‌فرمايد:(وَ الَّذِينَ يُظاهِرُونَ مِنْ نِسائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِما قالُوا)[2]، و در باره شخص واحدى كه گفته بوده خدا فقير و من توانگرم، به صورت دسته جمعى فرموده:(لَقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقِيرٌ وَ نَحْنُ أَغْنِياءُ)[3]، و در پاسخ شخص واحدى كه پرسيده بود چگونه انفاق كنيم؟ به صورت دسته جمعى فرمود:(يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ؟ قُلِ الْعَفْوَ)[4] و از اين قبيل آيات بسيارى كه به لفظ دسته جمعى نازل شده، در حالى كه مصداق خارجيش به حسب شان نزول فرد معينى بوده.

(ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ) مصدر ابتهال كه باب افتعال است از ثلاثى با- ها- لام گرفته شده و مصدر بهل به فتحه اول و هم به ضمه آن به معناى لعنت است، اين اصل معناى كلمه است، ولى بعدها در مطلق دعا و درخواست زياد شد، البته دعائى كه با اصرار و سماجت صورت بگيرد.

و جمله:(فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ) اين جمله به منزله بيانى است براى ابتهال، و اگر فرموده: فنجعل ، لعنت خدا را بر دروغگويان قرار بدهيم و نفرموده: فنسئل ، (و از خدا لعنت را براى دروغگويان درخواست كنيم)، براى اين بود كه اشاره كند به اينكه اين نفرين درگير است، چون باعث مى‌شود حق از باطل ممتاز گردد و خلاصه روشن شدن حق از باطل فعل بستگى دارد به درگير شدن اين نفرين و چون درگيريش به اين جهت حتمى است،

[1] آنهايى كه از شما به همسر خود مى‌گويند پشت تو پشت مادر من است، اين همسران به صرف اين حرف مادر ايشان نمى‌شوند. سوره مجادله، آيه 2 .

[2] و كسانى كه زنان خود را اظهار مى‌كنند بعد پشيمان و از گفتار خود بر مى‌گردند. سوره مجادله، آيه 3 .

[3] خدا شنيد سخن كسانى كه گفتند: خدا فقير و ما توانگريم. سوره آل عمران، آيه 18 .

[4] از تو مى‌پرسند چه انفاق كنند؟ بگو عفو را. سوره بقره، آيه 219 .