حجت ديگر، منحصر به آخرين روز دنيا نيست بلكه در عالم قيامت هم به حال خود باقى است، هم چنان كه از آياتى كه از احتجاج‌هاى روز قيامت خبر مى‌دهد اين معنا به چشم مى‌خورد.

خواهى گفت: شايد منظور اين مفسر از تفوق حجت، تفوق از نظر منطق نباشد بلكه از نظر مقبوليت باشد و بخواهد بگويد مردم حجت پيروان عيسى را بهتر مى‌شنوند و بيشتر پيروى مى‌كنند. و در نتيجه ملت مسيحيت جمعيت بيشترى يافته، ركنش وثيق‌تر و نيرويش بيشتر مى‌گردد. چون بسيار مطالب حق و منطقى هست كه خريدار ندارد.

در پاسخ مى‌گوئيم: بازگشت اين احتمال يا به تفوق پيروان واقعى مسيح از حيث قدرت و شوكت مادى است، كه مى‌بينيم واقع خلاف آن است، و احتمال اينكه آيه شريفه مى‌خواهد خبر دهد از اينكه در آينده جهان و يا به عبارتى در آخر الزمان چنين شوكتى نصيب پيروان آن جناب مى‌شود، احتمالى است كه با لفظ آيه تطبيق نمى‌كند و يا به تفوق پيروان آن جناب از نظر عدد است و خواسته باشد بفرمايد: پيروان مسيح ع به زودى بر كافران تفوق مى‌يابند و خلاصه عدد اهل حق بعد از عيسى ع بيشتر از اهل باطل مى‌شود، كه اين نيز خلاف واقع است، چون مى‌بينيم روز به روز اهل باطل (از زمان عيسى ع تا به امروز كه حدود بيست قرن مى‌شود) رو به زيادتر شدن است، علاوه بر اينكه عبارت آيه با آن مساعد نيست، زيرا فوقيت در آيه و مخصوصا با در نظر گرفتن اينكه مقام آيه مقام خبر دادن از نزول عذاب الهى بر يهود است، تنها با فوقيت به معناى تسلط و قهر مناسبت دارد، حال با تسلط از حيث حجت و منطق و يا از حيث سلطنت و قوت، و اما از حيث كثرت عدد هيچ تناسبى با مقام آيه ندارد و اين بر كسى پوشيده نيست.

و اما آنچه كه شايسته گفتن است اين است كه آنچه در لفظ آيه، معرف واقع شده، براى دو طايفه مورد بحث جمله:(الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ) است كه معرف طايفه اول است و جمله:

(الَّذِينَ كَفَرُوا) است كه معرف طايفه دوم است. و در هر دو جمله معرف به صيغه فعل ماضى آمده كه بر تحقق و حدوث دلالت دارد نه بر اتصاف كه كلمه متبعين و كافرين آن را افاده مى‌كند.

خواهيد گفت: اگر بخواهيم رعايت تحقق و حدوث را بكنيم بايد فوقيت الذين اتبعوا بر الذين كفروا را منحصر در زمان گذشته بدانيم، كه يك عده آن جناب را پيروى كردند و يك عده هم كافر شدند. و اين به دو جهت درست نيست يكى اينكه در گذشته پيروان ما فوق كافران قرار نگرفتند، و دوم اينكه آيه صريحا فرموده: الى يوم القيمة ، پس معلوم مى‌شود همه پيروان عيسى و همه كافران در طول زندگى بشر در زمين مورد نظر آيه بوده‌اند، پس‌