اين بوده كه زكريا (ع) را نهى كرد كه سه روز با مردم سخن نگويد و تمام اين سه روز را منحصرا بذكر خدا و تسبيح او بپردازد، نه اينكه زبانش از سخن گفتن بسته باشد، و در بيان نظريه خود چنين گفته است.

نظريه درست همين است كه بگوييم منظور آن جناب از اينكه درخواست نشانه‌اى كرد اين بوده كه به مقتضاى طبيعت بشرى دلش خواسته زمان رسيدن به آن موهبت الهى يعنى ولادت يحيى را بفهمد تا دلش اطمينان پيدا كرده و بتواند به خانواده‌اش بطور قطع مژده دهد، لذا اول پرسيد چنين چيزى چگونه صورت مى‌گيرد، با اينكه من مردى پير و همسرم زنى نازا است؟ و وقتى جوابش را دريافت نمود، از پروردگار خود درخواست نمود تا براى اداى شكر اين نعمت او را به عبادتى مخصوص به خودش هدايت كند، و تمام شدن آن عبادت نشانه رسيدنش به مقصود باشد، خدا هم دستورش داد تا سه روز با مردم سخن نگويد، و از مردم بريده يكسره به ذكر و تسبيح او بپردازد و اگر احتياج پيدا كرد با كسى سخن گويد مطلب خود را با اشاره به او بفهماند، و بنا بر اين بشارتى كه به خانواده‌اش داده بعد از سه روز بوده، اين بود بيان مفسر نامبرده.

و خواننده عزيز توجه دارد كه در آيه شريفه نه دلالتى بر گفته‌هاى او وجود دارد و نه حتى اشاره‌اى و نه جمله در آيه شريفه درخواست عبادتى براى اداى شكر در برابر موهبت الهى ديده مى‌شود و نه اينكه بعد از سه روز به مقصود رسيده و نه اينكه انتهاى سه روز نشانه است و نه اينكه جمله الا تكلم ... ظهورى در نهى تشريعى دارد، و نه اينكه زكريا خواسته به خانواده‌اش بشارت دهد.

سخنى پيرامون الهامات غيبى و خواطر شيطانى و سخنانى كه از اين دو ناحيه به گوش مى‌رسد

در سابق مكرر اين معنا گذشت كه هر لفظى در برابر معنايى وضع شده كه مشتمل بر غرضى است كه از آن معنا منظور است، از آن جمله دو كلمه قول و كلام است كه اگر صوت خارج از دهان آدمى را كلام و قول مى‌گويند براى اين است كه معناى مورد نظر صاحب صوت را به شنونده منتقل مى‌كند.

بنا بر اين هر چيزى كه اين اثر و خاصيت را داشته باشد، يعنى مقصد يكى را به ديگرى منتقل سازد، آن نيز كلام است، چه صوتى و لفظى باشد و يا اصوات و الفاظى متعدد باشد، و