نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 177
بطلان نگردد، پس به اين عنايت، تحمل شهادت و اداى
آن هر دو شهادت است، يعنى هر دو حق را حفظ و اقامه مىكنند، و قسط و عدالت را به
پا مىدارند.
و از آنجايى
كه آيات قبل، يعنى از جمله:( إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ
تُغْنِيَ عَنْهُمْ) ... تا جمله:(وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ
بِالْأَسْحارِ ) در مقام بيان اين نكته بود كه خداى سبحان شريك در عبادت
ندارد، و چيزى از او بىنياز نيست، و آنچه را كه انسانها بىنياز كننده از خدايش
مىپندارند، و به همين خيال باطل به آن اعتماد مىكنند، چيزى به جز گول زنك، و وسيله
زندگى دنيا، و وسيله به دست آوردن مايه زندگى آخرت نيست، و به جز از راه تقوا
نمىتوان زندگى دنيا را مايه حيات آخرت كرد، به عبارت ديگر مىفرمود:
اين
نعمتهايى كه انسان تمايل به آن دارد و مشترك ميان مؤمن و كافر است، در آخرت مختص
به مؤمن است، لذا در آيه مورد بحث اقامه شهادت كرد بر اينكه آنچه در اين آيات
فرموده همه حق است، و نبايد در آن ترديد كرد.
و با اينكه
شاهد خود خداى عز اسمه است، شهادت داد بر اينكه او معبودى است كه جز او معبودى
نيست، و چون به غير او معبودى نيست، پس احدى نيست كه جاى او را بگيرد، و خلق را از
او بىنياز كند، نه مال، نه فرزند، و نه هيچ يك، از زينتهاى ديگر دنيا، و نه هيچ
سببى از اسباب، براى اينكه اگر يكى از اين نامبردگان چنين خاصيتى داشته باشد، و
بتواند ما را از خدا بىنياز سازد، قهرا در مقابل خداى تعالى معبود ديگرى خواهد
بود، و يا اگر خود، معبودى نباشد قطعا به معبود ديگرى تكيه خواهد داشت، و آيه
شريفه با جمله:(لا إِلهَ إِلَّا هُوَ) اين معنا را نفى
كرد.
خداى تعالى
در حالى اين شهادت را مىدهد كه در فعلش قائم به قسط، و در خلقش حاكم به عدل است،
چون امر عالم را از راه خلقت اسباب قبل از مسببات و برقرار كردن روابط بين اين دو
سلسله تدبير كرده، و همه را در راه بازگشت به سوى خودش قرار داده، تا با تلاش و
تكامل و پشت سر هم به سويش برگردند و در مسير اين هدف نعمتهايى قرار داده، تا
انسان هم در مسيرش، و هم در هدفش يعنى در دنيايش و هم در آخرتش از آن نعمتها
استفاده كند، البته در دنيا براى آخرتش استفاده كند، نه اينكه در دنيا بر آنها
ركون و اعتماد نموده، بر سر آن نعمتها از سير باز ايستد، پس خدايى به اين معنا
شهادت مىدهد كه خود شاهدى عادل است.
[توضيحى در
باره رابطه بين عادل بودن خداى سبحان و شهادت او به وحدانيت خودش]
يكى از لطائف
اين آيه آن است كه، عدالت خدا بر عدالت او و بر يگانگيش در الوهيت، شهادت مىدهد و
معنايش اين است كه عدالت او خودش بنفسه ثابت است، و وحدانيت او را هم اثبات
مىكند.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 177