دو اسب نداشتند. با اين حال خداى تعالى ايشان را بر مشركين غلبه داد، و جمعيتى اندك و ضعيف را بر جمعيتى بسيار و نيرومند پيروز كرد، و عامل اين پيروزى آن بود كه مسلمانان را در چشم مشركين دو برابر نشان داد، علاوه بر آن، فرشتگان را به كمك ايشان فرستاد، در نتيجه آن اسباب ظاهرى كه كفار مايه برترى خود مى‌دانستند سودى به حالشان نكرد، نه آن اموال ياريشان داد و نه اولاد و نه بسيارى جمعيت، و نه نيروى مالى و جنگى.

خداى تعالى عين مساله مورد بحث را، يعنى مساله عادت آل فرعون و امتهاى قبل از ايشان در تكذيب آيات خدا و هلاك شدنشان را در سوره انفال (آنجا كه داستان جنگ بدر را مى‌آورد) دو نوبت ذكر مى‌كند.

و اينكه ملاحظه مى‌شود در موعظت كفار قريش، ايشان را به ياد جنگ بدر مى‌اندازد، اشاره است به اينكه: مراد از غلبه كه آيات قبلى از آن سخن مى‌گفت غلبه جنگى، يعنى كشتن و نابود كردن است. پس مى‌توان گفت كه آيات قصه بدر، تهديد به قتل نيز هست.

(فِئَةٌ تُقاتِلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ أُخْرى‌ كافِرَةٌ ...) مقتضاى مقابله اين بود كه در مقابل گروهى كه در راه خدا قتال مى‌كنند بفرمايد: و اخرى تقاتل فى سبيل الشيطان ، و يا فى سبيل الطاغوت و يا عبارتى نظير آن، ولى اينطور نفرمود، بلكه فرمود:(وَ أُخْرى‌ كافِرَةٌ) و اين بدان جهت است كه زمينه كلام مقايسه بين دو سبيل و راه نبود، تا در مقابل سبيل خدا سبيل طاغوت و يا شيطان را قرار دهد، بلكه زمينه بيان اين معنا بود كه كسى از خدا بى‌نياز نيست و سرانجام پيروزى از آن او است ، پس در حقيقت، مقابله بين ايمان به خدا و جهاد در راه او، و بين كفر به خداى تعالى است.

و از ظاهر سياق چنين برمى‌آيد كه هر دو ضمير جمع، در كلمه يرونهم و كلمه مثليهم به كلمه فئة در جمله فئة تقاتل بر مى‌گردد، و معنايش اين است كه گروه كافر مؤمنين را دو برابر مى‌ديدند، عدد مؤمنين را كه سيصد و سيزده نفر بود، ششصد و بيست و شش نفر مى‌ديدند.

[بيان وجوه و احتمالاتى كه در باره مرجع ضميرها در آيه شريفه گفته شده است‌]

بعضى‌ها ممكن است احتمال دهند كه مرجع ضمير اول، غير از مرجع ضمير دوم بوده، و معنا چنين باشد. (كه كفار مؤمنين را دو برابر خودشان ديدند)، ولى اين احتمال، احتمالى است كه از ظاهر الفاظ آيه به دور است.

و چه بسا احتمال داده شود كه هر دو ضمير به فئة كافرة برگردد، و معنا چنين باشد كه كفار خود را دو برابر آنچه كه بودند ديدند، اگر هزار نفر بودند خود را دو هزار نفر ديدند ، و لازمه اين احتمال اين است كه در نسبت، مؤمنين بسيار اندك به نظرشان برسد، يعنى اگر