زبانية به معناى فرشتگان موكل بر آتش است. بعضى‌[1] گفته‌اند: زبانية در كلام عرب به معناى پليس است، و امر در آيه تعجيزى است، مى‌خواهد با اين امر به شدت اخذ اشاره كرده باشد، و معنايش اين است كه بايد اين كسى كه از نماز نهى مى‌كند جمع خود را صدا بزند، تا او را از دست ما نجات دهند، و ما به زودى پليس‌هاى موكل بر آتش را كه فرشتگانى خشن و پر نيرو هستند صدا مى‌زنيم، آن وقت است كه نصرت هيچ ناصرى سودى به حال او نخواهد داشت.

(كَلَّا لا تُطِعْهُ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ) در اين آيه ردع قبلى تكرار شده، تا در آن تاكيد شده باشد، و معناى جمله لا تطعه اين است كه: تو اى پيامبر او را در نهيش از نماز اطاعت مكن، و اين خود قرينه‌اى است بر اينكه مراد از جمله و اسجد سجده كردن در نماز است، و چه بسا نمازى كه رسول خدا 6 در آن ايام مى‌خوانده مركب از همين دو عنوان يعنى سجده و تسبيح بوده.

ولى بعضى‌[2] از مفسرين گفته‌اند: منظور از اين سجده كردن، نماز خواندن نيست بلكه سجده‌اى است كه بعد از خواندن اين سوره و سه سوره ديگر قرآن واجب است، و به آن چهار سوره، عزائم چهارگانه مى‌گويند، و كلمه اقترب امر از مصدر اقتراب است، كه به معناى تقرب به خداى تعالى است.

و بعضى‌[3] گفته‌اند: نزديك شدن به ثواب خداى تعالى است.

بحث روايتى [رواياتى در باره ماجراى نزول نخستين وحى بر پيامبر 6:(اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ ...) و بيان اشكالى كه در اين روايات ديده مى‌شود]

در الدر المنثور است كه عبد الرزاق، احمد، عبد ابن حميد، بخارى، مسلم، ابن جرير، ابن انبارى- در كتاب مصاحف- ابن مردويه و بيهقى، از طريق ابن شهاب از عروة بن زبير از عايشه ام المؤمنين روايت كرده‌اند كه گفت: اولين روزنه‌اى كه از وحى به روى رسول خدا 6 باز شد، اين بود كه در عالم رؤيا در خواب چيزهايى مى‌ديد كه چون صبح روشن در خارج واقع مى‌شد.

[1] تفسير قرطبى، ج 20، ص 126.

[2] تفسير قرطبى، ج 20، ص 128.

[3] مجمع البيان، ج 10، ص 516.