ارواح را تطهير نموده، معارف عاليه، يعنى توحيد و ولايت و ساير اعتقادات پاك را صفايى ديگر دهد، پس كسى كه در دين خود به ظواهر احكام اكتفاء نموده و به غير آن پشت پا ميزند، در حقيقت آيات خدا را مسخره كرده است.

و مراد از نعمت در جمله:(وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ) نعمت دين، و يا حقيقت دين است، كه گفتيم همان سعادتى است كه از راه عمل به شرايع دين حاصل مى‌شود، مانند آن سعادت زندگى كه مختص است به الفت ميان زن و شوهر، دليل بر اينكه منظور از نعمت، نعمت دين است ، اين است كه خداى سبحان در آيات زير سعادت دينى را نعمت خوانده، و فرموده:(الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي)[1]، و نيز فرموده:(وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ)[2] و نيز فرموده:(فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً)[3].

و بنا بر اين اينكه بعدا مى‌فرمايد: (وَ ما أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنَ الْكِتابِ وَ الْحِكْمَةِ يَعِظُكُمْ بِهِ‌) ... به منزله تفسيرى است براى اين نعمت، و قهرا مراد از كتاب و حكمت ظاهر شريعت و باطن آن، و يا به عبارتى ديگر احكام و حكمت احكام است.

ممكن نيز هست مراد از نعمت مطلق نعمت‌هاى الهيه باشد، چه نعمت‌هاى تكوينى و چه غير آن، در نتيجه معناى جمله چنين مى‌شود: حقيقت معناى زندگى خود را بياد آوريد، و متوجه آن باشيد، و مخصوصا به مزايا و محاسنى كه در الفت و سكونت بين زن و شوهر است و به آنچه از معارف مربوط به آن كه خداى تعالى به زبان وعظ بيان كرده، و حكمت احكام ظاهرى آن را شرح داده، توجه كنيد كه اگر شما در آن مواعظ دقت كامل به عمل آوريد و به تدريج كارتان به جايى مى‌رسد كه ديگر به هيچ قيمتى دست از صراط مستقيم برنداريد، و كمال زندگى و نعمت وجود خود را تباه نكنيد، و از خدا پروا كنيد، تا دلهايتان متوجه شود كه خدا به هر چيزى دانا است، در اين صورت است كه ديگر ظاهر شما مخالف باطنتان نخواهد شد، و ديگر چنين جرأت و جسارتى عليه خدا نخواهيد كرد، كه باطن دين او را در شكل تعمير ظاهر آن منهدم سازيد.

(وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْواجَهُنَّ إِذا تَراضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ‌) ... كلمه عضل كه مصدر فعل‌(فَلا تَعْضُلُوهُنَّ) است، به معناى منع است، و ظاهرا

[1] امروز دين شما را برايتان تكميل نموده و نعمت خود را بر شما تمام كرديم. سوره مائده، آيه 4

[2] خداوند دستور وضو و غسل و تيمم را داد تا نعمتش را بر شما تمام كند. سوره مائده، آيه 7

[3] در نتيجه به نعمت خدا با يكديگر برادر شديد. سوره آل عمران، آيه 103