(فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ) بود، و مى‌فرمود: مخالفين را به أخذ عزيزى مقتدر خواهد گرفت، تثبيت كند.

مى‌فرمايد: اين بنى اسرائيل در پيش روى شما هستند، و اين امتى است كه خداى تعالى كتاب و حكم و نبوت و ملكشان داد، و از طيبات روزيشان كرد، و از ساير امت‌هاى معاصرشان برتريشان داده بود، از ايشان بپرس كه چقدر آيت روشن و معجزات هويدا برايشان فرستاديم، و خوب در وضعشان بنگر، كه چه بودند، و چه شدند؟ و در آخر كلمات را از جايى كه داشت تغيير داده و تحريف كردند، و به خاطر دشمنى كه با هم داشتند در قبال خدا و آياتش و كتابش امورى ديگر از پيش خود ساختند، و خدا به خاطر شركى كه در ايشان پيدا شد به شديدترين وضعى عقابشان كرد، و دچار اختلاف و تشتت آرائشان ساخت، تا يكديگر را جويدند و آقائيشان از دست برفت، و سعادتشان تباه شد، و دچار عذاب ذلت و مسكنت در دنيا و عذاب خزى و خوارى در آخرت شدند، در حالى كه ديگر ياورى نداشتند.

و اين سنت جاريه از ناحيه خداى سبحان اختصاص به قومى و ملتى ندارد، هر كس نعمت خدا را تغيير دهد، و از محرابش منحرف كند، خدا عقابش مى‌كند و چقدر شديد العقاب است.

بنا بر اين بيان، پس جمله:(وَ مَنْ يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ) تا كلمه العقاب از قبيل وضع كلى در مورد جزئى است، تا دلالت كند بر اينكه حكم نامبرده سنتى است در همه ادوار.

(زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَياةُ الدُّنْيا) ... اين جمله در صدد تعليل مطالب گذشته است، و جنبه تعليل را دارد، مى‌خواهد بفرمايد: ملاك و علت اين انحرافها زينت يافتن زندگى دنيا در نظر مردم است، چون وقتى شيطان زندگى دنيا را در نظر زينت داد، او را وا مى‌دارد تا از هواى نفس و شهواتش پيروى كند، و هر حق و حقيقت را از ياد ببرد، تنها هدف و همتش رسيدن به شهوات و جاه و مقام باشد، هر چند كه بر سر راهش حقوقى پايمال شود، و نيز به منظور رسيدن به آن هدف هر چيزى را به خدمت مى‌گيرد، كه از آن چيزهايى كه به خدمت مى‌گيرد دين است، دين را هم وسيله رسيدن به امتيازات و تعينات خود قرار مى‌دهد در نتيجه دين وسيله‌اى مى‌شود براى تميز زعما و رؤسا، و براى هر چيزى كه به درد رياستشان مى‌خورد و محكى مى‌شود براى تقرب پيروان و مقلدان مرءوس، و تمايل رؤسا به ايشان، هم چنان كه در امت امروز خود مى‌بينيم، و قبلا هم در بنى اسرائيل ديديم.

و ظاهر كفر هم در قرآن همان ستر است، چه اينكه كفر اصطلاحى باشد، يا مطلق پوشاندن حق باشد، كه در برابر مطلق ايمان است.

بنا بر اين زينت يافتن زندگى دنيا اختصاصى به كفار اصطلاحى ندارد، ممكن است‌