بيان آيات‌

اين آيات يعنى از جمله‌(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا) تا جمله:(أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ) هفت آيه كامل است، كه راه تحفظ و نگهدارى وحدت دينى در جامعه انسانى را بيان مى‌كند، و آن اين است كه مسلمانان داخل در سلم شوند، و تنها آن سخنانى كه قرآن تجويز كرده بگويند، و آن طريقه عملى را كه قرآن نشان داده پيش گيرند، كه وحدت دينى از بين نمى‌رود، و سعادت دو سراى انسانها رخت برنمى‌بندد، و هلاكت به سراغ هيچ قومى نمى‌رود، مگر به خاطر خارج شدن از سلم، و تصرف در آيات خدا، و جابجا كردن آنها، كه در امت بنى اسرائيل و امتهاى گذشته ديگر ديده شد، و به زودى نظير آن هم در اين امت جريان خواهد يافت. ولى خداى تعالى اين امت را وعده نصرت داده و فرموده:(أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ).

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً) كلمات سلم و اسلام و تسليم هر سه به يك معنا است: و كلمه (كافه- همگى) مانند كلمه جميعا تاكيد را افاده مى‌كند و چون خطاب به مؤمنين بود و مؤمنين مامور شده‌اند همگى داخل در سلم شوند پس در نتيجه امر در آيه مربوط به همگى و به يك يك افراد جامعه است، هم بر يك يك افراد واجب است و هم بر جميع كه در دين خدا چون و چرا نكنند، و تسليم امر خدا و رسول او گردند.

و نيز از آنجايى كه خطاب به خصوص مؤمنين شده، آن سلمى هم كه به سويش دعوت كرده به معناى تسليم در برابر خدا و رسول شدن است، و امرى است متعلق به مجموع امت. و به فرد فرد آنان، پس هم بر يك يك مؤمنين واجب است. و هم بر مجموع آنان.

[معناى سلم كه بدان امر شده و مراد از گام‌هاى شيطان كه از آن زنهار داده شده است‌]

پس سلمى كه بدان دعوت شده‌اند عبارت شد از تسليم شدن براى خدا، بعد از ايمان به او. پس بر مؤمنين واجب است امر را تسليم خدا كنند، و براى خود صلاح ديد و استبداد برأى قائل نباشند و به غير آن طريقى كه خدا و رسول بيان كرده‌اند طريقى ديگر اتخاذ ننمايند، كه هيچ قومى هلاك نشد مگر به خاطر همين كه راه خدا را رها كرده، راه هواى نفس را پيمودند، راهى كه هيچ دليلى از ناحيه خدا بر آن نداشتند، و نيز حق حيات و سعادت جدى و حقيقى از هيچ قومى سلب نشد مگر به خاطر اينكه در اثر پيروى هواى نفس ايجاد اختلاف كردند.

از اينجا روشن مى‌گردد كه مراد از پيروى خطوات شيطان، پيروى او در تمامى دعوت‌هاى او به باطل نيست، بلكه منظور پيروى او است در دعوتهايى كه به عنوان دين‌