(يَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِينَ إِلَى الرَّحْمنِ وَفْداً)[1] و باز فرموده:(يَوْمَ لا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى‌ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا)[2].

مفسرين در تفسير مفردات اين آيه اقوالى مختلف دارند، كه به خاطر بى‌دليل بودن آنها در لفظ خود آيه، از نقلش صرفنظر كرديم، و به زودى تفسيرى كه در روايات از آنها شده در بحث روايتى آينده از نظرتان خواهد گذشت.

(بُشْراكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها)- اين قسمت از آيه حكايت بشارتى است كه در روز قيامت به مؤمنين و مؤمنات مى‌دهند، و دهنده آن ملائكه است، كه به دستور خداى تعالى و تقدير او مى‌گويند: بشارتتان امروز جناتى است كه از دامنه آنها نهرها جارى است، و شما در آن جاودانيد. و مراد از بشارت مژده خوشحال كننده است، كه در آيه همان بهشت است. و بقيه الفاظ آيه روشن است.

(ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ)- اين جمله حكايت كلام خود خداى تعالى است، و اشاره با كلمه ذلك به مطالب گذشته است كه عبارت بود از پيش رفتن نور آنان و بشارتشان به بهشت، ممكن هم هست جمله مورد بحث را تتمه كلام ملائكه گرفته و اشاره مذكور را به همان جنات و خلود در آنها دانست.

[تقاضاى منافقان از مؤمنان در قيامت، و جوابى كه به آنان داده مى‌شود: به دنيا برگرديد و نور به دست آوريد]

(يَوْمَ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ ...) كلمه نظر كه مصدر فعل انظرونا است، اگر بدون وسيله حرف الى مفعول بگيرد، معناى انتظار و نيز معناى مهلت دادن را مى‌دهد، و اگر با حرف الى متعدى شود، مثلا گفته شود: فلان نظر اليه- فلانى به آن نظر كرد ، معناى نگاه كردن را مى‌دهد، و اگر با حرف فى متعدى شود معناى دقت و تامل را مى‌دهد، و كلمه اقتباس كه مصدر فعل نقتبس است به معناى گرفتن قبسى (قطعه‌اى) از آتش است.

و از سياق آيه چنين بر مى‌آيد كه منافقين و منافقات در روز قيامت در ظلمتى هستند كه از هر سو احاطه‌شان كرده و مانند خيمه‌اى محاصره‌شان نموده. و نيز برمى‌آيد كه مردم در آن روز مجبور به رفتن به سوى خانه جاودانه خويشند. چيزى كه هست مؤمنين و مؤمنات اين مسير را با نور خود طى مى‌كنند، نورى كه از جلو ايشان و به سوى سعادتشان در حركت است،

[1] روزى كه مردم با تقوا را براى ورود به درگاه رحمان محشور مى‌كنيم. سوره مريم، آيه 85.

[2] روزى كه خداى تعالى پيامبر و آنان را كه به وى ايمان آورده‌اند خوار نمى‌كند، بلكه نورشان از پيش و به سوى سعادتشان به حركت در مى‌آيد، مى‌گويند: پروردگارا نورمان را تكميل كن. سوره تحريم، آيه 8.