نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 242
مىشود، و
مراد از مقربين همان سابقون مقربون است كه در اول سوره در باره آنان مىفرمود:
(وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ) و
كلمه روح به معناى راحت، و كلمه ريحان به معناى رزق است.
بعضى[1]
گفتهاند: ريحان به معناى همان گياه خوشبو است، اما بهشتى آن، كه در هنگام مرگ آن
را براى مقربين مىآورند همين كه آن را بوييد از دنيا مىرود.
و
معناى آيه اين است كه: اما آن محتضر اگر از مقربين باشد جزاى خوبيهايش اين است كه
از هر هم و غمى و درد و المى راحت است، و رزقى از رزقهاى بهشتى دارد، و بعد از
مردن هم جنت نعيم را دارد.
(وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ فَسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ
الْيَمِينِ) در باره لام در كلمه لك چند احتمال هست،
يكى اينكه لام اختصاص ملكى باشد، و معناى جمله سلام لك اين باشد كه:
تو در ميان اصحاب يمين كه همه قرينان تو و رفقاى تو هستند داراى سلامت هستى، و از
آنان به تو جز خير و سلامت نخواهد رسيد.
احتمال
دوم كه بعضى[2] دادهاند
اين است كه: لام به معناى على باشد، و معناى جمله اين باشد كه: اصحاب يمين بر تو
سلام مىفرستند، احتمالات ديگرى دادهاند كه از نقلش صرفنظر مىكنيم.
در
اين آيه التفاتى از غيبت به خطاب بكار رفته، چون تا اينجا خطاب به منكرين معاد
بود، و رسول خدا 6 گويا غايب حساب شده بود، و در اينجا روى سخن به شخص آن جناب
كرد، براى اينكه مىخواست سلام اصحاب يمين را براى او نقل كند، و بفرمايد:
سلام لك من اصحاب اليمين (وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنَ
الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ تَصْلِيَةُ جَحِيمٍ)
تصليه آتش به معناى آن است كه چيزى را در آتش داخل كنى.
بعضى[3]
گفتهاند: به معناى چشيدن حرارت و عذاب آن است.
و
معناى آيه اين است كه: و اما اگر چنانچه آن مرده از اهل تكذيب و ضلالت باشد،
پذيرايى و ضيافتى از آب سخت داغ و نوش جانى از حرارت آتش خواهد داشت، خداى تعالى
دوزخيان را به مكذبين و ضالين توصيف كرده، و تكذيب را جلوتر از ضلالت ذكر فرموده،
و اين بدان جهت است كه عذابى كه مىچشند همه به خاطر تكذيب و عنادشان با حق بود،