و چه اين، منظور از رفع، رفع حسى است نه معنوى.

و اگر منظور از رفع سماء، منازل ملائكه و مصادر امر الهى و از آن جمله وحى بوده باشد، در اين صورت مراد از رفع، رفع معنوى خواهد بود، البته ممكن هم هست منظور از رفع را اعم از حسى و معنوى بگيريم.

و اما اينكه فرمود:(وَ وَضَعَ الْمِيزانَ) مراد از ميزان همان چيزى است كه به وسيله آن هر چيزى را مى‌سنجند و اندازه‌گيرى مى‌كنند اعم از اينكه ميزان براى عقيده باشد يا فعل و يا قول و از مصاديق آن ميزانى است كه اشياى سنگين را به وسيله آن وزن مى‌كنند، چيزى كه هست ميزان هر چيزى به حسب خود آن چيز است، (مثلا ميزان حرارت، چيزى است و ميزان طول چيزى ديگر، ميزان كاه چيزى است و ميزان طلا چيزى ديگر و ميزانى كه با آن عقايد و اخلاق و گفتار و كردارها را مى‌سنجند چيزى ديگر است) و در آيه مورد بحث منظور از ميزان همان معنايى است كه در آيه‌(لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ)[1] منظور است.

و از ظاهر آن بر مى‌آيد كه منظور از آن هر چيزى است كه به وسيله آن حق از باطل و راست از دروغ و عدل از ظلم و فضيلت از رذيلت تميز داده شود، چون شان رسول همين است كه از ناحيه پروردگارش چنين ميزانى بياورد.

بعضى‌[2] گفته‌اند: مراد از ميزان، عدالت است، و معناى جمله اين است كه: خداوند عدالت را در بين شما برقرار كرد تا مساوات را ميان اشياء برقرار سازيد، و هر چيزى را در جاى خودش بكار بسته، حق هر چيزى را به آن بدهيد.

بعضى‌[3] ديگر گفته‌اند: مراد از ميزان همين ترازوى معمولى است كه وزن‌ها را با آن معين مى‌كنند، ولى معناى اول وسيع‌تر و عمومى‌تر است.

(أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزانِ وَ أَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لا تُخْسِرُوا الْمِيزانَ) ظاهرا مراد از ميزان در اين آيه غير از ميزان در آيه قبلى است، در آنجا گفتيم منظور مطلق هر چيزى است كه وسيله سنجش باشد، ولى در اين آيه منظور خصوص ترازوهاى معمولى است، كه سنگينى‌ها را با آن مى‌سنجند، و بنا بر اين اينكه فرمود:( أَلَّا تَطْغَوْا ...) در حقيقت خواسته است از يك حكم كلى يعنى حكم‌(وَ وَضَعَ الْمِيزانَ) حكمى جزئى بيرون‌

[1] با اينكه ما رسولان خود را با معجزاتى روشن فرستاديم، و با ايشان كتاب و ميزان نازل كرديم، تا مردم رعايت عدالت كنند. سوره حديد، آيه 25.

[2] ( 2 و 3) روح المعانى، ج 27، ص 101.

[3] ( 2 و 3) روح المعانى، ج 27، ص 101.