نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 463
(إِنَّ الَّذِينَ يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الْحُجُراتِ أَكْثَرُهُمْ لا
يَعْقِلُونَ) از سياق آيه
چنين برمىآيد كه از واقعهاى خبر مىدهد كه واقع شده، و اشخاص جفا كار بودهاند
كه آن جناب را از پشت ديوار حجرههايش صدا مىزدند، و در حقش رعايت ادب و احترام
نمىكردند، و خداى تعالى در اين آيه مذمتشان مىكند، و به نادانى و نداشتن عقل
توصيفشان مىفرمايد و به حيوانات و چارپايان تشبيهشان مىكند.
(وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَيْهِمْ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ وَ
اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ) يعنى اگر اين جفاكاران صبر كنند و
تو را صدا نزنند، تا خودت به ديدنشان از خانه در آيى براى آنان بهتر است، براى
اينكه هم ادبى است نيكو، و هم تعظيم و احترام مقام رسالت است، و هم رعايت اين ادب
آنان را به مغفرت خدا و رحمت او نزديك مىكند، چون او پروردگارى است غفور و رحيم.
پس
جمله(وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ) گويا ناظر
است به همان صبرى كه بدان توصيه مىفرمود. ممكن هم هست ناظر باشد به اينكه اكثرشان
عقل ندارند. و معناى مجموع جملات اين باشد كه: آنچه از اين افراد جفاكار صادر شد و
آن جهالت و سوء ادبشان، مورد عفو قرار گرفت، براى اينكه از روى عقل مرتكب نشدند،
بلكه ناشى از قصور فهمشان بوده، و خدا هم غفور و رحيم است.
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا
...) كلمه فاسق به طورى كه گفتهاند به معناى كسى است كه از
طاعت خارج و به معصيت گرايش كند. و كلمه نبا به معناى خبر مهم و عظيم
الشان است. و كلمه تبين و نيز كلمه استبانة و ابانة -
به طورى كه در صحاح آمده- همه به يك معنا است، و اين كلمه هم متعدى استعمال مىشود
و مفعول مىگيرد، و هم لازم استعمال مىشود، و چون متعدى شود معناى ايضاح و اظهار
را مىدهد، مثلا وقتى گفته مىشود: تبينت الامر و يا
استبنته و يا أبنت الامر معنايش اين است كه من فلان امر را روشن
و اظهار كردم. و چون به طور لازم استعمال شود، به معناى اتضاح و ظهور خواهد بود،
وقتى گفته مىشود ابان الامر و يا استبان الامر و
يا تبين الامر معنايش اين است كه فلان امر واضح شد.
و
معناى آيه چنين است: اى كسانى كه ايمان آوردهايد! اگر فاسقى نزد شما خبرى مهم
آورد، خبرش را تحقيق و پيرامون آن بحث و فحص كنيد، تا به حقيقت آن واقف شويد، تا
مبادا بدون جهت و به نادانى بر سر قومى بتازيد، و بعدا از رفتارى كه با آنان
كردهايد پشيمان شويد.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 463