سرپرستى اموال و خانواده ما را از شركت در جهاد بازداشت از خدا برايمان طلب مغفرت كن. ولى اين سخنى است كه به زبان خود مى‌گويند و دلهايشان چيز ديگر مى‌گويد. به ايشان بگو اگر خدا بخواهد گرفتارتان كند و يا سودى برايتان بخواهد كيست كه چنين اختيار و قدرتى را دارا باشد كه جلو آن را بگيرد، بلكه خدا به آنچه مى‌كنيد دانا و با خبر است (11).

اين بود كه پنداشتيد رسول و مؤمنين از اين جنگ به هيچ وجه به خانواده خود برنمى‌گردند و همين پندار در دلتان موجه جلوه كرد و ظن سويى برديد و مردمى هالك بوديد (12).

و كسى كه به خدا و رسولش ايمان نياورده بداند كه ما براى كافران آتشى تهيه كرده‌ايم (13).

ملك آسمانها و زمين از آن خدا است او هر كه را بخواهد مى‌آمرزد و هر كه را بخواهد عذاب مى‌كند و خدا همواره آمرزگار مهربان است (14).

به زودى آنهايى كه از شركت در جهاد تخلف كردند وقتى كه مى‌رويد كه غنيمت‌هاى جنگى را بگيريد خواهند گفت بگذاريد ما هم با شما بياييم. اينان مى‌خواهند كلام خداى را مبدل نمايند. بگو: نه، شما هرگز ما را پيروى نمى‌كنيد و اين را خداى تعالى قبلا به من خبر داده. وقتى اين را بشنوند خواهند گفت: شما به ما حسد مى‌ورزيد ولى بايد بدانند كه جز اندكى فهم ندارند (15).

بگو به اعرابى كه تخلف كردند اگر راست مى‌گوييد به زودى به جنگى ديگر دعوت خواهيد شد جنگ با مردمى دلاور كه بايد يا مسلمان شوند و يا با ايشان بجنگند اگر در آن روز اطاعت كرديد خداوند اجرى نيك به شما خواهد داد و اگر آن روز هم مثل جنگ قبلى تخلف ورزيديد خداوند به عذابى دردناك معذبتان مى‌كند (16).

در مساله جهاد بر افراد نابينا و لنگ و بيمار گناهى نيست (اگر تخلف كنند) و كسى كه خدا و رسولش را اطاعت كند خداوند او را در جناتى داخل مى‌كند كه از دامنه آن نهرها روانست و كسى كه اعراض كند خداوند تعالى به عذابى دردناك معذبش مى‌كند (17).

بيان آيات‌

اين آيات فصل سومى است از آيات سوره، و در آن متعرض حال عربهايى است كه از يارى رسول خدا 6 تقاعد ورزيدند، و در سفر حديبيه شركت نكردند، و به طورى كه گفته‌اند آنها اعراب و قبائل اطراف مدينه بودند، يعنى جهينه، مزينه، غفار، اشجع، اسلم و دئل كه از امر آن جناب تخلف كرده و گفتند: محمد و طرفدارانش به جنگ مردمى مى‌روند كه ديروز در كنج خانه خود به دست ايشان كشته دادند، و بطور قطع از اين‌