حسنه نيست نه مقبول است و نه غير مقبول.

و جمله‌(فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ) متعلق است به جمله نتجاوز و معنايش اين است كه: ما از گناهان آنان نيز در جمله كسانى كه گناهانشان بخشوده مى‌شود و اهل بهشت مى‌شوند، درمى‌گذريم. در نتيجه جمله مزبور حال از ضمير عنهم خواهد بود.

(وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ)- يعنى خداوند با اين كلام خود وعده‌شان مى‌دهد وعده‌اى صدق كه تا كنون به زبان انبياء و رسل وعده داده مى‌شدند. ممكن هم هست مراد اين باشد كه در قيامت با اين تقبل و تجاوز آن وعده صدقى كه در دنيا داده مى‌شدند منجز مى‌شود.

(وَ الَّذِي قالَ لِوالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُما أَ تَعِدانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي) بعد از آنكه وضع انسان تائب و تسليم به خدا، و درخواست او براى خلوص و اخلاص و نيكى به والدين، و اصلاح اولادش را ذكر كرد، در مقابل اين انسان، انسان ديگرى را يادآور شده كه به خدا و رسولش و معاد، كفر مى‌ورزد، و چون پدر و مادرش او را به سوى ايمان دعوت نموده از معاد مى‌ترسانند عاق پدر و مادر مى‌شود.

پس اينكه فرمود:(وَ الَّذِي قالَ لِوالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُما)، ظاهرش اين است كه مبتدايى است در معناى جمع كه خبرش جمله‌(أُولئِكَ الَّذِينَ) است. و كلمه اف يك كلمه است ولى دو معنا را اظهار مى‌دارد، يكى خستگى و يكى هم خشم. و جمله‌(أَ تَعِدانِنِي أَنْ أُخْرَجَ) استفهامى است توبيخى، و معنايش اين است كه: آيا مرا تهديد مى‌كنى كه يك بار ديگر از قبرم بيرونم كنند، و براى پس دادن حساب حاضرم سازند، و خلاصه آيا مرا به معاد تهديد مى‌كنى؟ در حالى كه‌(وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي) امت‌هايى كه قبل از من بودند و هلاك شدند، احدى از آنان زنده و مبعوث نشد.

و اين استفهام در حقيقت به پندار آنان حجتى بوده بر نفى معاد، به اين بيان كه اگر در اين ميان احياء و بعثى مى‌بود، بايد بعضى از افرادى كه تا كنون مرده‌اند زنده شده باشند، با اينكه مردگان تا امروز بشر، در اين قرنهاى طولانى كه نمى‌توان آغازش را دقيقا معين كرد، آن قدر زياد بودند كه از حد شمار بيرونند، و از هيچ يك آنها خبر و اثرى نشده. ولى اين نابخردان اينقدر نفهميده‌اند كه اگر بعضى از مردگان گذشته زنده مى‌شدند، در دنيا زنده مى‌شدند، و تهديد و وعيد خداى سبحان اين نيست، بلكه زنده شدن در آخرت و برخاستن در نشاه ديگر است نه در دنيا.

(وَ هُما يَسْتَغِيثانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ)- كلمه يستغيثان از مصدر