نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 203
ولى ممكن
است هر يك از اين دو طايفه به خاطر كارهايى كه شخص خودشان كردند، و آن طايفه ديگر
در آن كارها دخالتى نداشته، عذابهاى گوناگون ديگرى داشته باشند، هم چنان كه آيه
شريفه(وَ لَيَحْمِلُنَّ
أَثْقالَهُمْ وَ أَثْقالًا مَعَ أَثْقالِهِمْ)[1] و آيه شريفه(رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ
عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ)[2] بر اين معنا دلالتى روشن دارند.
و
جمله(إِنَّا كَذلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ)
تحقق عذاب را تاكيد مىكند. و مراد از مجرمين همان مشركين هستند، به
دليل جمله بعدى كه مىفرمايد:(إِنَّهُمْ كانُوا إِذا
قِيلَ لَهُمْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ يَسْتَكْبِرُونَ) يعنى اينان
وقتى دين توحيد به ايشان عرضه مىشود كه بدان ايمان بياورند و يا كلمه اخلاص به
ايشان عرضه مىشود كه آن را بگويند از گفتن آن استكبار مىورزند، و بر استكبار خود
پافشارى هم مىكنند.
(وَ يَقُولُونَ أَ إِنَّا لَتارِكُوا آلِهَتِنا لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ بَلْ جاءَ
بِالْحَقِّ وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ) مىگويند
آيا خدايان خود را به خاطر مردى شاعر و ديوانه رها كنيم؟ اين كلام ايشان در حقيقت
انكارى است نسبت به رسالت پيامبر 6 بعد از آن استكبارى كه از پذيرفتن توحيد
ورزيدند و آن را انكار كردند. و جمله بعدى كه مىفرمايد:
(بَلْ جاءَ بِالْحَقِّ وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ) رد كلام
ايشان است كه مىگفتند:(لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ) آن
جناب شاعر است و مجنون، و كتاب او شعر است و از سخنان در حال جنون. خداوند اين
گفتار مشركين را رد كرده و مىفرمايد: بلكه آنچه او آورده حق است، و در آن رسالت
رسولان سابق تصديق شده، پس مانند شعر و سخنان مجانين باطل نيست، و چيز تازهاى هم
نيست، بلكه قبل از او هزاران نفر مانند او به اين رسالت مامور شده بودند.
(إِنَّكُمْ لَذائِقُوا الْعَذابِ الْأَلِيمِ) در اين
جمله ايشان را به خاطر استكبارى كه كردند، و به حق نسبت باطل دادند، تهديد فرموده.
(وَ ما تُجْزَوْنَ إِلَّا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ) يعنى و در
جزايى كه خواهيد ديد، هيچ ظلمى وجود ندارد، براى اينكه عين اعمال شما به شما
برمىگردد.
[1] به طور مسلم و به يقين هم بار گناهان خود را به دوش مىكشند
و هم بار گناهانى ديگر با بار گناهان خود. سوره عنكبوت، آيه 13.
[2] تابعين گفتند پروردگارا، اين متبوعين ما را گمراه كردند، پس
عذابى دو چندان از آتش به ايشان بده، فرمود: هر دو طايفه عذابى دو چندان دارند،
ولى نمىدانند. سوره اعراف، آيه 38.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 203