responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 16  صفحه : 239

آنان را شگفت‌آورتر سازد، و بفهماند كه چطور ممكن است از ناحيه خدا آغاز گردند، ولى سرانجامشان به سوى او نباشد، و به همين جهت مطلب را با كلمه ان تاكيد كرد تا اشاره كرده باشد به اينكه كفر به معاد فى نفسه چيزى است كه قابل قبول نيست.

(أَ وَ لَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ...) بعد از آنكه فرمود: بسيارى از مردم به معاد كافرند، و چون با كفر به معاد، دين حق لغو مى‌شود، لذا دنباله آن سرگذشت امت‌هاى كافر گذشته را خاطرنشان ساخت، باشد كه از شنيدن آن عبرت گرفته و از كفر دست بردارند، و كلمه اثاروا الأرض به معناى زير و رو كردن زمين براى زراعت و تعمير و امثال آن است.

(وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ)- يعنى خدا به ايشان ستم نكرد، بلكه خودشان با كفر و معصيت به خود ستم كردند.

[دو وجه در معناى آيه:(ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذِينَ أَساؤُا السُّواى‌ أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ ...)]

(ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذِينَ أَساؤُا السُّواى‌ أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ كانُوا بِها يَسْتَهْزِؤُنَ) اين آيه سرانجام كار ستمگران مذكور را بيان مى‌كند، و به همين جهت با كلمه ثم- سپس تعبير كرد، و كلمه عاقبة با (نصب) خوانده مى‌شود، چون خبر كان و اسم كان كلمه سواى است، و با اينكه قاعدتا بايد اسم كان اول بيايد، و سپس خبر، اگر خبر را مقدم ذكر كرده، براى اين است كه حصر را افاده كند، و بفهماند كه سرانجامشان جز سواى چيزى نيست.

در كلمه اساؤا نفرموده در چه چيز بد كردند، و خلاصه متعلق آن را ذكر نكرده و معنايش عملوا السوء- بد كردند ، است و كلمه سواى به معناى حالتى است كه صاحبش از آن در رنج باشد، و مقصود از آن در اين جا عذاب بد است و جمله‌(أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ) در تقدير لتكذيبهم بآيات اللَّه است، و لام تعليل از آن حذف شده.

و معنايش اين است كه: سپس سوء العذاب سرانجام كار كسانى شد كه عمل بد مى‌كردند، و غير اين سرانجامى نداشتند، براى اينكه آيات خدا را تكذيب و استهزاء مى‌كردند.

بعضى‌[1] گفته‌اند: كلمه سواى مفعول است براى كلمه اساؤا و خبر كان جمله‌(أَنْ كَذَّبُوا ...) است، و معناى آيه اين است كه: گناهان سرانجام گنه‌كاران را به كفر و تكذيب آيات خدا و استهزاى آن كشانيد .

ليكن هر چند اين معنا در جاى خود صحيح است، و گناه چنين طبعى دارد، و ليكن‌


[1] روح المعانى، ج 21، ص 24.

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 16  صفحه : 239
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست