نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 572
(أَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَ النَّهارَ
مُبْصِراً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ )
بعد از آنكه در آيات سابق وضع بسيارى از مردم را چنين توصيف كرد كه: از شنيدن كلمه
حق، كر و از نظر كردن در آيات خدا كورند و نمىتوانند از آنها عبرت گيرند و سپس
داستان دابة الارض را پيش آورد، كه به زودى او را به عنوان آيتى خارق العاده از
زمين بيرون مىكند، تا با ايشان سخن گويد و آن گاه اين نكته را خاطر نشان ساخت كه
به زودى از هر امتى فوجى از مكذبين را محشور مىكند و مورد عتاب قرار مىدهد، كه
بدون هيچ علمى به آيات از آن اعراض كردند، اينك در آيه مورد بحث ايشان را ملامت و
توبيخ مىكند بر اينكه علاوه بر اينكه دليلى بر تكذيب خود ندارند دليل بر عليه خود
دارند و آن اين است كه آنان شب را مىبينند چون در شب به سر بردهاند، پس بالطبع
از وضع آن آگاهند و همچنين روز را ديدهاند كه آيات آسمان و زمين را برايشان روشن
مىكند و با اين حال چرا آنها را به عنوان آيات ما نمىبينند؟
(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ)- يعنى در اينكه شب را هنگام سكونت و روز را هنگام ديدن قرار داد، تا
آيات آسمان و زمين را ببينند خود آيتها است براى مردمى كه در ايشان اثرى از ايمان
و تصديق به حق وجود داشته باشد.
و مراد از آيات ، علامتها و جهات داله آنها بر توحيد و
فروعى است كه متفرع بر توحيد مىشود، كه از آن جمله است دلالت آنها بر اين حقيقت
كه بر انسان لازم است در جايى و زمانى سكونت كند و آرام گيرد، كه براى همين آرامش
و سكونت درست شده و آن شب است كه با پرده ظلمتش ديدگان را در حجاب مىكند و در
مقابل در جايى و زمانى به جنب و جوش در آيد، كه براى جنب و جوش درست شده و آن روز
است كه با روشنىاش همه چيز را- مخصوصا آن چيزها را كه متضمن منافع حيات آدمى است-
نشان آدمى مىدهد.
پس بر انسان لازم است از چيزى هم كه پرده ظلمت جهل از ايشان پوشانده
سكوت كند و خلاصه چيزى را كه نمىداند نه بگويد و نه انكار كند و چيزى را بگويد و
به چيزى ايمان داشته باشد كه آيات بينات كه چون روز روشنند، آن را برايشان روشن
كرده باشند.
(وَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِي
السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ وَ كُلٌّ أَتَوْهُ
داخِرِينَ) نفخ صور- دميدن در بوق كنايه است از اعلام به جمعيت
انبوهى چون لشكر، مطلبى را كه بايد همگى عملى كنند، مثل اينكه همگى در فلان روز و
فلان ساعت حاضر
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 572