نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 515
نامى از خصوص ملكه سبأ نبرد، همانطور كه- در
گذشته ديديم- ملكه سبأ هم نامى از او نبرد و گفت: من هديهاى نزد ايشان
مىفرستم .
بعضى[1] احتمال
دادهاند كه خطاب و روى سخن آن جناب تنها به فرستادگان باشد و اين احتمال صحيحى
نيست، براى اينكه اعتراض سليمان اين بود كه: آيا مرا با مال كمك
مىكنيد و معلوم است كه اين كمك مالى، كار فرستادگان نبود بلكه كار فرستنده
ايشان بود و با اين حال ديگر معنا ندارد كه خصوص فرستادگان را توبيخ كند و اگر
نفرمود: ا تمدونن بالمال بلكه كلمه مال را نكره آورد و فرمود:( أَ تُمِدُّونَنِ بِمالٍ)-
آيا كمكم مىكنيد به مالى ، براى اين بود كه آن مال را تحقير كند و ناچيزش
بشمارد و مرادش از(فَما آتانِيَ اللَّهُ)
همان سلطنت و نبوت بوده است.
و معناى آيه اين است كه: آيا شما مرا با مالى حقير و ناچيز كه كمترين
ارزشى نزد من ندارد كمك مىكنيد؟ مالى كه در قبال آنچه خدا به من داده ذرهاى ارزش
ندارد؟ آنچه خدا از ملك و نبوت و ثروت به من داده بهتر است از آنچه به شما داده
است.
و جمله(بَلْ أَنْتُمْ
بِهَدِيَّتِكُمْ تَفْرَحُونَ) اعراض از توبيخ قبلى به
توبيخى ديگر است، اول توبيخشان كرد به اينكه مگر من محتاج مال شما هستم، كه هديه
برايم فرستادهايد و اين كار شما كار زشتى است و در اين جمله مىفرمايد: از آن
زشتتر اينكه، شما هديه خود را خيلى بزرگ مىشماريد و آن را ارج مىنهيد.
بعضى[2] از مفسرين
گفتهاند: مراد از بهديتكم آن هديهاى كه فرستادهاند نيست، بلكه
هديههايى است كه ديگران براى ايشان بفرستند و معناى جمله اين است كه: اين شماييد
كه به خاطر علاقهاى كه به جمع مال و زياد كردن آن داريد وقتى از جايى برايتان
هديهاى مىآيد خوشحال مىشويد، ولى ما اينطور نيستيم، و هيچ اعتنايى به مال دنيا
نداريم. ولى خواننده، خود به بعد اين وجه آگاه است.
(ارْجِعْ إِلَيْهِمْ فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لا
قِبَلَ لَهُمْ بِها وَ لَنُخْرِجَنَّهُمْ مِنْها أَذِلَّةً وَ هُمْ
صاغِرُونَ) خطاب در اين آيه به رئيس هيئت اعزامى سبأ است، و ضميرهاى جمع همه به
ملكه سبأ و قوم او برمىگردند و كلمه قبل به معناى طاقت است و
ضمير بها به كشور سبأ برمىگردد و جمله(وَ هُمْ صاغِرُونَ) تاكيد ما قبل خودش است و لام در جمله(فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ) و