responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 15  صفحه : 441

(أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ) كلمه كيل به معناى مقياسى است كه متاع را از نظر حجم با آن مى‌سنجند و وفا كردن به كيل به اين معناست كه آن را كم نگيرند، و كلمه قسطاس به معناى ترازويى است كه متاع را از نظر وزن با آن مى‌سنجند، و استقامت قسطاس به اين است كه آن را عادلانه به كار بزنند. و اين دو آيه دستور مى‌دهد به اينكه كم‌فروشى نكنند و در دادن و گرفتن كالا كيل و ترازو را درست به كار ببرند.

(وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْياءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ) كلمه بخس به معناى نقص در وزن و اندازه‌گيرى است، هم چنان كه كلمه اخسار به معناى نقص در راس المال است.

و از ظاهر سياق بر مى‌آيد كه جمله (وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْياءَهُمْ‌)- كالا و متاع مردم را كم ندهيد متمم جمله‌(وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ) است، هم چنان كه جمله‌(وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ) قيدى است متمم جمله‌(أَوْفُوا الْكَيْلَ) و جمله‌(وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ) تاكيد هر دو نهى، يعنى نهى در لا تخسروا و نهى در(لا تَبْخَسُوا) است و اثر شوم كم‌فروشى را بيان مى‌كند.

(وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ)- كلمه تعثوا از عثى است، كه مانند عيث به معناى افساد است، بنا بر اين، كلمه مفسدين حالى است كه تعثوا را تاكيد مى‌كند و در داستان شعيب در سوره هود و نيز در تفسير آيه‌(وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلًا)[1] گفتارى پيرامون اينكه كم‌فروشى چه فسادهايى در اجتماع پديد مى‌آورد گذرانديم، به آنجا مراجعه فرماييد.

(وَ اتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ) در مجمع البيان فرموده كلمه جبلة به معناى خلقى است كه هر موجودى بر آن خلق مفطور شده‌[2].

پس مراد از جبله، صاحبان جبلت است و معناى آيه اين است كه: از خدايى كه شما و صاحبان جبلت گذشته را آفريده بترسيد، همان خدايى كه پدران گذشته شما و شما را با اين فطرت آفريده كه فساد را تقبيح نموده به شئامت آن اعتراف كنيد.

و شايد اين نكته‌اى كه به آن اشاره كرديم باعث شده كه خصوص مساله جبلت در آيه‌


[1] سوره اسرى، آيه 35.

[2] مجمع البيان، ج 7، ص 201.

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 15  صفحه : 441
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست