نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 393
موجودات روحانى برايشان دشوار بود و
نمىتوانستند آنها را در ذهن خود مجسم سازند لذا دست به اين ابتكار زدند كه براى
هر يك مجسمهاى نمايانگر آن موجود روحانى بسازند و هنگام عبادت متوجه آن مجسمه
شوند.
در عبادت ستارهپرستان نيز مطلب از اين قرار بود، چون در كيش آنان
نيز معبود اصلى روحانيات كواكب بود و از در ناچارى خود اجرام كواكب را صنم و
نمايانگر آن روحانيات گرفته تا كواكب را بپرستند، ولى در اينجا از نظر اينكه
ستارگان، طلوع و غروب دارند و روزها اصلا پيدا نيستند ناگزير شدند صنم ديگرى براى
اين صنمها بسازند، تا قواى فعاله و آثارى كه ستارگان در عالم پايين دارند مجسم
سازد، مثلا، زهره به زعم ايشان ايجاد طرب و سرور و نشاط مىكند، اين
آثار را در صنم زهره نمايش مىدادند، يعنى صنم زهره را به شكل دخترى زيبا
مىساختند، و چون مريخ را منشا فتنه و خونريزى مىدانستند، صنم آن را به صورتى
ديگر، و عطارد را كه سمبل علم و معرفت مىپنداشتند صنم آن را نمايانگر آثار و خواص
آن مىساختند و همچنين صنمى كه براى بزرگان و قديسين از بشر درست مىكردند، بدين
منوال بود.
بنا بر اين، بتها را به طور كلى براى اين مىساختند كه آينهاى براى
رب خودش باشد كه يا فرشته است يا جن و يا انسان، چيزى كه هست به جاى اينكه خود رب
را بپرستند همان بت را مىپرستيدند و در عبادت متوجه آن گشته بدان تقرب مىجستند و
اگر خيلى به اصطلاح روشن فكر مىشدند، از بت تجاوز كرده خود رب را عبادت مىكردند،
ولى از عبادت خداى سبحان هيچ خبرى نبود.
و اين تحقيق ادعاى بعضى بتپرستان را كه مىگويند: ما خدا را
مىپرستيم و بت تنها براى ما قبله ما است، تا عبادتمان را بدان طرف انجام دهيم و
گرنه مقصود اصلى از عبادت بت نيست، هم چنان كه مسلمين خدا را مىپرستند، ولى عبادت
خود را رو به كعبه انجام مىدهند تكذيب مىكند.
براى اينكه قبله عبارت از محلى است كه در حال عبادت رو به آن
مىايستند، نه اينكه به عبادت رو به آن بايستند ولى بتپرستان هم در عبادت و هم به
عبادت رو به بت مىايستند، و به عبارت ديگر: توجه به سوى قبله است ولى عبادت براى
پروردگار قبله است و او خدا (عز اسمه) است و اما در بت هم به سوى بت متوجه مىشوند
و هم براى او عبادت مىكنند، نه براى رب بت، و بر فرض هم كه بعضى روشنفكران ايشان
عبادت را براى رب بت كه گفتيم يكى از روحانيات است انجام دهند، باز خداى سبحان را
عبادت نمىكنند، پس در كيش بتپرستى، خداى تعالى به هيچ وجه و در هيچ حالى عبادت
نمىشود.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 393