خود ادامه داده و اصرار ورزيدند و هم چنان آيات خداى را تكذيب كردند و هيچ نگاهى به اين نباتات كه از زمين رويانديم، نباتاتى كه جفت‌هايى كريمند نيفكندند.

بنا بر اين، رؤيت در اين جمله متضمن معناى نظر و تفكر است، و به همين جهت با حرف الى متعدى شده، (چون اگر همان معناى لغوى خود، يعنى ديدن را مى‌داشت ديگر اين حرف را لازم نداشت، يك بار مى‌گوييم فلان چيز را ديدم، بار ديگر مى‌گوييم به فلان چيز نظر كردم، در اولى حرف با را به كار نمى‌بريم، و در دومى مى‌بريم).

و مراد از زوج كريم - بطورى كه گفته‌اند- به معناى زوج نيكو است، آن نباتاتى است كه خداى سبحان نر و ماده‌شان خلق كرده. بعضى‌[1] از مفسرين گفته‌اند: مراد از آن، همه موجودات روييدنى است، چه نبات و چه حيوان، و چه انسان، به دليل اينكه در جاى ديگر در خصوص انسان فرموده:(وَ اللَّهُ أَنْبَتَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَباتاً)[2].

(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ) كلمه ذلك اشاره است به داستان روياندن هر جفتى كريم، كه در آيه قبلى بود و از اين جهت آيت است كه هر يك از اين جفتها را ايجاد كرده و نواقص هر يك از دو طرف زوج را با ديگرى بر طرف نموده است و هر دو طرف را به سوى آن غايتى كه بدان منظور ايجاد شده‌اند سوق داده و به سوى آن هدف هدايت نموده است. خدايى كه چنين سنتى در همه كائنات دارد، چطور ممكن است امر انسانها را مهمل بگذارد و به سوى سعادتش و آن راهى كه خير دنيا و آخرتش در آن است هدايت نكند؟ اين آن حقيقتى است كه آيت روييدنيها بدان دلالت دارد.

[معناى جمله:(وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ) و مفاد تعبير به ما كان ]

و در جمله (وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ‌)- بيشترشان ايمان آور نبوده‌اند به اين نكته اشاره نمود كه: اكثر مشركين به خاطر اينكه اعراض از ياد خدا ملكه ايشان شده و استعداد ايمان در آنان باطل شده، انتظار نمى‌رود كه ايمان بياورند، پس ظاهر آيه شريفه نظير ظاهر آيه‌(فَما كانُوا لِيُؤْمِنُوا بِما كَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ)[3] خواهد بود، و اين نكته، يعنى عليت رسوخ ملكات رذيله و استحكام فساد در سريره براى كفر و فسوق (نكته‌اى است كه) در بسيارى از آيات قرآنى آمده است.

[1] مجمع البيان، ج 7، ص 184.

[2] خدا شما را از زمين رويانيد. سوره نوح، آيه 17.

[3] به خاطر تكذيبى كه قبلا كردند ايمان نخواهند آورد. سوره يونس، آيه 74.