و منظور از جمله‌(ثَلاثَ مَرَّاتٍ) سه نوبت در هر روز است، به دليل اينكه دنبالش آن را تفصيل داده، و فرموده: اول قبل از نماز فجر، و دوم هنگام ظهر كه به خانه مى‌آييد و جامه مى‌كنيد، سوم بعد از نماز عشاء، و در جمله‌(ثَلاثُ عَوْراتٍ لَكُمْ) به وجه حكم اشاره نموده و مى‌فرمايد: اين سه موقع سه عورت است براى شما، كه طبعا شايسته نيست غير از شما كسى بر وضع شما مطلع شود.

و معناى اينكه فرمود:(لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَ لا عَلَيْهِمْ جُناحٌ بَعْدَهُنَّ) اين است كه مانعى نيست كه بعد از اين سه موقع مامورشان نكنيد به اجازه دخول خواستن و مانعى هم براى ايشان نيست كه از شما استيذان نكنند. و در جمله‌(طَوَّافُونَ عَلَيْكُمْ بَعْضُكُمْ عَلى‌ بَعْضٍ) به وجه اين حكم (يعنى رفع مانع مذكور) اشاره نموده و مى‌فرمايد: چون در غير اين سه موقع غلامان و كنيزان دائما در آمد و شد، و خدمتند. پس تنها در اجازه خواستن به اين سه هنگام اكتفاء كنند.

(كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ)- يعنى خدا اين چنين احكام دين خود را بيان مى‌كند، چون اين آيات دلالت بر آن احكام دارد(وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) احوال شما را مى‌داند، و آنچه را كه حكمت اقتضاء مى‌كند نيز مراعات مى‌كند.

(وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا ...) اين جمله بيانگر اين حقيقت است كه حكم مذكور، يعنى استيذان در سه نوبت براى اطفال تا مدتى معين معتبر است، و آن رسيدن به حد بلوغ است، و بعد از آن بايد مانند كسانى كه قبلا ذكر شد يعنى بالغان از مردان و زنان آزاد اجازه بگيرند، خدا اين چنين آيات خود را برايتان بيان مى‌كند و خدا عليم و حكيم است .

(وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللَّاتِي لا يَرْجُونَ نِكاحاً ...) كلمه قواعد ، جمع قاعده است، كه به معناى زنى است كه از نكاح بازنشسته باشد، يعنى ديگر كسى به خاطر پيرى‌اش ميل به او نمى‌كند، بنا بر اين جمله‌(اللَّاتِي لا يَرْجُونَ نِكاحاً) وصفى توضيحى براى كلمه قواعد است، و بعضى گفته‌اند: كلمه مذكور به معناى زنى است كه از حيض يائسه شده باشد، و وصف بعد از آن صرفا براى رفع اشتباه است.

و در مجمع البيان گفته: كلمه تبرج به معناى اين است كه زن محاسن و زيبايى‌هاى خود را كه بايد بپوشاند اظهار كند، و اين كلمه در اصل به معناى ظهور بوده، برج را هم به همين جهت برج ناميده‌اند، كه بنايى است ظاهر و پيدا[1].

[1] مجمع البيان، ج 7، ص 154.