نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 128
استفاده شود و همچنين از آيات اين داستان كه
مىرساند مطلب در ميان مسلمانان شهرت يافت، و سر و صدا به راه انداخت و اشارات
ديگرى كه در آيات هست اين معنا فهميده مىشود.
و از آيات بر مىآيد كه به بعضى از خانواده رسول خدا 6 نسبت فحشاء
دادند و نسبت دهندگان چند نفر بوده و داستان را در ميان مردم منتشر كرده و دست به
دست گرداندهاند، و نيز به دست مىآيد كه بعضى از منافقين يا بيماردلان در اشاعه
اين داستان كمك كردهاند، چون به طور كلى اشاعه فحشاء در ميان مؤمنين را دوست
مىداشتند، و لذا خدا اين آيات را نازل كرده، و از رسول خدا 6 دفاع فرمود.
(إِنَّ الَّذِينَ جاؤُ بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ
...) كلمه افك - به طورى كه راغب گفته- به معناى مطلق دروغ
است، و معنايش در اصل، هر چيزى است كه از وجهه اصلىاش منحرف شود، وجههاى كه بايد
داراى آن باشد، مانند اعتقاد منحرف از حق به سوى باطل و عمل منحرف از صحت و
پسنديدگى به سوى قباحت و زشتى، و كلام بر گشته از صدق به سوى كذب و در كلام خداى
تعالى در همه اين معانى و موارد استعمال شده[1].
و نيز راغب مىگويد: كلمه عصبه به معناى جماعت دست به
دست هم داده و متعصب است[2]. و بعضى[3] ديگر گفتهاند: در عدد ده تا چهل
استعمال مىشود.
خطاب در آيه شريفه و آيات بعدىاش به مؤمنين است، آن مؤمنينى كه ظاهر
ايمان را دارند، چه اينكه واقعا هم ايمان داشتهاند، يا منافق بودهاند و در دل
مرض داشتهاند، و اما قول بعضى[4] از مفسرين
كه گفتهاند مخاطب به چهار خطاب اول، و يا تنها مخاطب به خطاب دوم و سوم و چهارم
رسول خدا 6 و آن زن و مرد متهم است صحيح نيست، زيرا مستلزم تفكيك ميان خطابهايى
است كه در ده آيه اول از آيات مورد بحث قرار دارند، چون بيشتر خطابهاى مذكور كه
بيست و چند خطاب است متوجه عموم مؤمنين است، و با اين حال بدون شك معنا ندارد چهار
و يا سه خطاب اول آن، متوجه افراد معينى باشد.
بدتر از اين حرف سخن بعضى[5]
ديگر است كه گفتهاند: خطابهاى چهارگانه و يا