[معبد شدن كعبه براى مردم و مقصود از دستور الهى به ابراهيم 7:(وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ ...)]

(وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِيمَ مَكانَ الْبَيْتِ أَنْ لا تُشْرِكْ بِي شَيْئاً وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَ الْقائِمِينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ) بوء له مكانا كذا معنايش اين است كه براى او فلان مكان را مهيا كرد، تا مرجع و بازگشت گاه او باشد و همواره بدانجا برگردد. و كلمه مكان به معناى محل استقرار هر چيزى است. بنا بر اين مكان خانه قطعه‌اى است از زمين كه خانه كعبه در آن بنا شده، و مراد از قائمين آن طور كه از سياق استفاده مى‌شود، كسانى هستند كه خود را براى عبادت خدا و نماز به تعب مى‌اندازند. و كلمه ركع جمع راكع است، مانند سجد كه جمع ساجد است. و همچنين ركوع و سجود نيز جمع راكع و ساجد است.

كلمه اذ در جمله‌(وَ إِذْ بَوَّأْنا ...) ظرفى است متعلق به مقدر، و تقدير آن اذكر وقت كذا است. و در اين جمله داستان معبد شدن كعبه براى مردم را بيان مى‌كند، تا همه بهتر بفهمند، كه چطور جلوگيرى مردم از عبادت در آن الحاد به ظلم است.

و اينكه خداى تعالى مكان بيت را براى ابراهيم (ع) تبوئه قرار داد معنايش اين است كه آن را مرجع براى عبادت قرار داد، تا عبادت كنندگان آنجا را خانه عبادت خود قرار دهند. و اين كه خانه را هم به خود نسبت داد، و فرمود: (وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ‌)- پاك كن خانه‌ام را اشاره به همين قرار داد دارد.

و بدون ترديد اين قرارداد عبارت بوده از وحى به ابراهيم كه تو اين مكان را مكان و مرجع براى عبادتم بكن. پس معناى‌(بَوَّأْنا لِإِبْراهِيمَ مَكانَ الْبَيْتِ) اين است كه: ما وحى كرديم به ابراهيم كه براى عبادتم قصد اين مكان كن. به عبارتى ديگر مرا در اين مكان عبادت كن.

با اين بيان روشن گرديد كه كلمه ان در جمله (أَنْ لا تُشْرِكْ بِي شَيْئاً) تفسيرى است كه وحى سابق را به اعتبار اينكه از مقوله قول بوده، تفسير مى‌كند و ديگر احتياجى به تقدير وحى كرديم كه و يا گفتيم و امثال آن نيست.

و نيز روشن شد كه مقصود از جمله‌(أَنْ لا تُشْرِكْ بِي شَيْئاً) البته در خصوص اين سياق، نهى از شرك به طور مطلق نيست، هر چند شرك به طور مطلق مورد نهى است، ولى مقصود نهى از خصوص شرك در عبادت است، چون كسى كه به زيارت كعبه مى‌رود مقصودش عبادت است. و به عبارتى روشن‌تر: نهى از شرك در اعمال حج، از قبيل تلبيه براى بتها اهلال براى آنها و امثال آن است.

و همچنين معناى جمله‌(وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ ...) اين است كه وحى كرديم كه خانه مرا براى‌