آدمى به انتظار رسيدن به آن، تلخى عذاب را تحمل كند.

اما وعده او به ايشان آن بود كه قبلا داده و گفته بود: از مقربانتان مى‌كنم و اجرتان مى‌دهم: و قرآن چنين حكايت كرد:(قالُوا إِنَّ لَنا لَأَجْراً إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغالِبِينَ قالَ نَعَمْ وَ إِنَّكُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ)[1] ايشان هم در پاسخش گفتند:(مَنْ يَأْتِهِ مُؤْمِناً قَدْ عَمِلَ الصَّالِحاتِ فَأُولئِكَ لَهُمُ الدَّرَجاتُ الْعُلى‌)- و اشاره با كلمه (اولئك) به منظور تعظيم شان چنين كسانى بوده و منظورشان از درجات عالى و بلند مقابله با وعده‌اى است كه فرعون داده بود، كه شما را از مقربين قرار مى‌دهيم و در جمله‌(جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ جَزاءُ مَنْ تَزَكَّى) با وعده‌اى كه فرعون به اجر داده بود مقابله كردند و پاسخ دادند.

( وَ لَقَدْ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنْ أَسْرِ بِعِبادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقاً فِي الْبَحْرِ يَبَساً) ...(وَ ما هَدى‌ ) كلمه اسراء به معناى سير شبانه است و مراد از عبادى بنى اسرائيل است، و جمله‌(فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقاً فِي الْبَحْرِ يَبَساً) به قول بعضى‌[2] اين است كه عصا را به دريا بزند تا راهى خشك پديد آيد، هم چنان كه از آياتى ديگر كه در جاهاى ديگر قرآن راجع به شكافتن دريا آمده نيز همين معنا استفاده مى‌شود و كلمه طريقا مفعول به كلمه اضرب است، كه بر سبيل اتساع يعنى مجاز عقلى فرموده: بزن راه را، و گر نه اصل آن بزن به دريا تا راه شود بوده است، اين بود كلام آن مفسر. ولى ممكن است بگوييم: مراد از زدن، بناء و اقامت باشد، هم چنان كه بناى خيمه و اقامت در آن را خيمه زدن مى‌گويند و يا تاسيس قاعده را ضرب قاعده مى‌خوانند.

و كلمه يبسا به طورى كه راغب گفته آن محلى را گويند كه قبلا آب در آن بوده و سپس خشك شده است‌[3]، و كلمه درك - به دو فتحه- به معناى تبعه و اثر هر چيز است و اگر در جمله فغشيها ما غشى غشيان را به ما ى موصوله مبهمه نسبت داده و نيز صله‌اش قرار داد، از باب مجسم ساختن هول و وحشت منظره است، و كيفيت تمثيل آن از اين تعبير قرآنى بر كسى پوشيده نيست.

[1]( ساحران) گفتند: آيا اگر ما پيروز گرديم اجر و پاداش مهمى خواهيم داشت؟( فرعون) گفت: آرى، و شما از مقربان خواهيد بود. سوره اعراف، آيات 113 و 114.

[2] مجمع البيان، ج 7، ص 23.

[3] مفردات راغب، ماده يبس .