شخصى كه در آن متوجه خدا گشته در حقيقت به جنگ شيطان رفته است، و بر سر نمازش با شيطان محاربه دارد، و در اصل به معناى مجلس اشراف بوده كه همواره آجودانها از ايشان حمايت و دفاع مى‌كنند. و كلمه اوحى از ايحاء است كه به معناى القاء به نفس است به طور پنهانى و به سرعت، و اصل آن از قول عرب گرفته شده كه وقتى مى‌خواهند به كسى بگويند بدو، بدو مى‌گويند الوحى الوحى [1] و معناى آيه روشن است.

[در جمله:(يا يَحْيى‌ خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ) مقصود از اخذ كتاب به قوت، علم و عمل به آن است‌]

( يا يَحْيى‌ خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ .)

مساله اخذ كتاب به قوة، و امر به آن، در قرآن كريم مكرر آمده، مانند آيه:(فَخُذْها بِقُوَّةٍ وَ أْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها)[2] آيه‌(خُذُوا ما آتَيْناكُمْ بِقُوَّةٍ وَ اذْكُرُوا ما فِيهِ)[3] و آيه:(خُذُوا ما آتَيْناكُمْ بِقُوَّةٍ وَ اسْمَعُوا)[4] و همچنين آياتى ديگر. و آنچه از سياق به ذهن تبادر دارد اين است كه مراد از اخذ كتاب به قوة تحقق دادن معارف آن و عمل به دستورات و احكام آن است با عنايت و اهتمام.

در جمله مورد بحث به منظور اختصار، حذف و ايجاز به كار رفته و تقدير آن چنين است: فلما وهبنا له يحيى قلنا له يا يحيى خذ الكتاب بقوة فى جانبى العلم و العمل يعنى:

بعد از آنكه يحيى را به او داديم به وى گفتيم: اى يحيى كتاب را در دو ناحيه علم و عمل محكم بگير، و با همين است كه اين احتمال تاييد مى‌شود كه مراد از كتاب، تورات باشد و يا تورات و ساير كتب انبياء باشد، براى اينكه كتابى كه در آن روز مشتمل بر شريعت بوده همان تورات بوده است.

( وَ آتَيْناهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا وَ حَناناً مِنْ لَدُنَّا وَ زَكاةً .)

حكم در اين آيه به فهم و عقل و نيز به حكمت و به معرفت آداب خدمت و همچنين به فراست صادق و نيز به نبوت تفسير شده، و ليكن از مثل آيه شريفه:(وَ لَقَدْ آتَيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ)[5] و نيز آيه‌(أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ)[6] و غير اين دو از آياتى كه كلمه حكم در آنها آمده استفاده مى‌شود كه حكم غير از

[1] مجمع البيان، ج 6، ص 404 و 405.

[2] سوره اعراف، آيه 145.

[3] سوره بقره، آيه 63.

[4] سوره بقره، آيه 93.

[5] به تحقيق ما به بنى اسرائيل كتاب و حكم و نبوت داديم. سوره جاثيه، آيه 16.

[6] ايشان همانهايند كه ما كتاب و حكم و نبوتشان داديم. سوره انعام، آيه 89.