نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 201
گريبان و زير بغلت ببر، و آن را نورانى
بيرون آر، بدون اينكه دچار برص و يا هر حالت بد ديگرى شده باشد.
جمله(آيَةً أُخْرى) حال از ضمير در تخرج است، و اشاره است به اينكه اژدها
شدن عصا يك آيت بود، و يد بيضاء آيت دومى، هم چنان كه در همين باره فرموده (فَذانِكَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّكَ إِلى فِرْعَوْنَ وَ
مَلَائِهِ )[1].
(لِنُرِيَكَ مِنْ آياتِنَا الْكُبْرى).
لام بر سر اين جمله لام تعليل است، و جمله متعلق به
مصدر است، گويا گفته شده: آنچه ما به دست تو اجراء كرديم براى اين بود كه بعضى از
آيات كبراى خود را به تو نشان دهيم.
(اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى).
آيات سابق بر اين، كه مىفرمود:(وَ ما تِلْكَ بِيَمِينِكَ ...) عنوان مقدمه داشت، و جمله
مورد بحث فرمان رسالت است.
[شرح و توضيح درخواستهاى موسى 7 از خداوند بعد از
ماموريت به رسالت ((قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي ...))]
( قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي)
...(إِنَّكَ كُنْتَ بِنا بَصِيراً ... )
يازده آيه است كه متن درخواست موسى از پروردگارش را نقل مىكند، كه بعد از مسجل
شدن رسالتش چه چيزهايى از پروردگارش درخواست نمود، و از ظاهر آن پيدا است كه آنچه
درخواست كرده وسائلى بوده كه در امر رسالتش بدان محتاج بوده نه در امر نبوت، آرى
رساندن رسالت خدا به فرعون و درباريانش و نجات دادن بنى اسرائيل، و اداره امور
ايشان، آن وسائل را لازم داشته، نه مساله نبوتش.
مؤيد اين احتمال اين است كه اين درخواستها را بعد از تماميت نبوتش،
يعنى دنبال آيات سهگانه سابق نياورد، بلكه بعد از فرمان رسالتش، يعنى آيه(اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى) آورد.
بله آيات چهارگانه اول كه از آيه(رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي) شروع مىشود بى ارتباط به
امر نبوت نيست، چون امر نبوت عبارت است از تلقى و گرفتن عقايد دين و احكام عملى آن
از ساحت مقدس ربوبى، كه آن نيز به داشتن شرح صدر و آن سه تاى ديگر نيازمند است.
پس جمله(رَبِّ اشْرَحْ لِي
صَدْرِي) از باب استعاره تخييليه و استعاره به كنايه است، چون
شرح به معناى گشاد كردن و باز كردن است، گويا سينه انسان را كه قلب در آن
[1] اين دو برهان است از پروردگارت به سوى فرعون و رجال دربارش.
سوره قصص، آيه 32.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 201