نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 13 صفحه : 124
ظلم كشته شود از ناحيه ما يارى شده است، چون
ما صاحب خون او را تسلط قانونى دادهايم ، ليكن اين معنا از سياق آيه بعيد
است علاوه بر اين، لازمهاش اين است كه تنها ضمير انه به مقتول
برگردد.
و اما راجع به قصاص از آنجايى كه در جلد اول اين كتاب در ذيل آيه(وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ)[1] فصلى در باره آن گذرانديم در اينجا ديگر بحث نمىكنيم.
اين آيه از خوردن مال يتيم نهى مىكند كه خود يكى از كبائرى است كه
خداوند وعده آتش به مرتكبين آن داده و فرموده است:(إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي
بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَيَصْلَوْنَ سَعِيراً)[2] و
اگر به جاى نهى از خوردن آن از نزديك شدن به آن نهى كرد
براى اين بود كه شدت حرمت آن را بفهماند، و معناى جمله(إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ) اين است كه در صورتى كه
تصرف در مال يتيم به نحوى باشد كه از تصرف نكردن بهتر باشد به اين معنا كه تصرف در
آن به مصلحت يتيم و باعث زياد شدن مال باشد عيب ندارد و حرام نيست، و بلوغ اشد در
جمله(حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ)
اوان و آغاز اين بلوغ و رشد است كه در اين هنگام حكم يتيمى از يتيم برداشته مىشود،
و ديگر او را يتيم نمىگويند، پس اينكه فرمود: نزديك مال يتيم نشويد تا بالغ شود
به اين معنا است كه مال يتيم را حفظ كنيد تا بالغ شود، و چون بالغ شد به دستش
بسپاريد، و به عبارت ديگر به اين معنا است كه نزديك مال يتيم ما دام كه يتيم است
نشويد، در سوره انعام آيه 152 نيز مطالبى كه مربوط به اين مقام است گذشت.
مسئول در اينجا به معناى مسئول عنه است، يعنى از آن
بازخواست مىشويد، و اين از باب حذف و ايصالى است كه در كلام عرب جائز شمرده شده،
بعضى[3] هم گفتهاند
منظور اين است كه از خود عهد مىپرسند كه فلانى با تو چه معاملهاى
كرد، آن ديگرى چه كرد و ... و همچنين، چون ممكن است عهد را كه يكى از اعمال است در
روز قيامت مجسم سازند تا به له و يا عليه مردم گواهى دهد، يكى را شفاعت و با يكى
مخاصمه كند.
[1] و براى شما در قصاص، زندگى مىباشد. سوره بقره، آيه 179.
[2] بدرستى كه آنان كه مىخورند اموال يتيمان را به ستم
نمىخورند در شكمهاى خود مگر آتش را و بزودى انداخته مىشوند در آتش سوزان. سوره
نساء، آيه 10.